Ægir - 01.07.2002, Blaðsíða 13

framleiðslu af bleikju. Með því að
auka framleiðsluna svo mikið
þyrfti ekki að fjölga starfsmönn-
um að nokkru marki og nýting á
fjárfestingunum yrði þar með til
muna betri. En við megum passa
okkur á því að fara ekki of hratt í
hlutina. Svona fyrirtæki byggist á
því að markaðssetningin á vör-
unni sé í lagi,” segir Friðrik.
Erfitt hjá minni
framleiðendum
Fyrir nokkrum árum var horft til
bleikjueldis sem greinar sem gæti
mögulega stutt vel við byggða-
þróun í landinu og komið dreifð-
um byggðum til bjargar. Þetta
hefur að langmestu leyti reynst
draumsýn.
Minni bleikjuframleiðendur
virðast margir hverjir eiga í veru-
legum rekstrarerfiðleikum um
þessar mundir og einn framleið-
andinn sem Ægir talaði við sagð-
ist einfaldlega reka sína stöð með
bullandi tapi og því væri ekki um
neitt annað að ræða en að loka
henni. Kvaðst hann bíða eftir því
að einhver bjartsýnn aðili kæmi
og keypti af sér stöðina.
Þessi sami bleikjuframleiðandi,
sem er staðsettur á Suðurlandi,
segir að eins og staðan sé í dag
þurfi litlu bleikjuframleiðend-
urnir að fá eins og hann orðar
það, dugmikla menn til þess að
taka að sér að markaðssetja og
selja bleikjuna. Hér á árum áður
var til „apparat“ sem hét Fagráð
bleikjuframleiðenda og að því
komu samtök bænda. Menn leit-
uðu ákaft markaða og varð tölu-
vert ágengt, en þessi markaðs-
setning gufaði upp, ef svo má
segja, og síðan segja bleikjufram-
leiðendur að greinin hafi verið
hálf móðurlaus. Segja þeir að
framleiðendur, svo fáir sem þeir
eru, hafi ekki möguleika á að
eyða kröftum sínum sjálfir í
markaðssetninguna. Til þess að
árangur náist verði menn að vera
mikið erlendis og skapa persónu-
leg viðskiptasambönd. Um svo
lítið magn sé í raun að ræða að
stóru sölusamtökin, hvort sem
þau heita SÍF, SH eða eitthvað
annað, hafi ekki áhuga á að taka
málið að sér. Bleikjuframleiðend-
ur eru vægast sagt mjög svekktir
yfir þróun mála og segja að með
sama áframhaldi muni þessi at-
vinnugrein syngja sitt síðasta hér
á landi. Það sé miður því með
stuðningi geti hún stutt verulega
við bakið á fólkinu í hinum
dreifðu byggðum og skapað því
lífsviðurværi, ekki síst á þeim
svæðum þar sem sauðfjárbúskap-
urinn hefur verið að liðast í sund-
ur.
Vonir bundnar við stóru
sjávarútvegsfyrirtækin
Friðrik Steinsson kannast vel við
að hafa heyrt af því að minni
bleikjuframleiðendur séu að gef-
ast upp og þessa dagana séu þeir
að loka litlum rekstrareiningum
eftir margra ára baráttu. Friðrik
sagði erfitt að segja til um hvað
væri til ráða með þessa litlu eldis-
stöðvar, en hann sagðist telja
mikilvægt að virkja áhuga stór-
fyrirtækjanna í sjávarútvegi til
þess að koma að málum, bæði
varðandi eldið og ekki síst mark-
aðsmálin.
„Ég tel að það væri til bóta ef
fyrirtæki eins og Fiskiðjan Skag-
firðingur og önnur slík héldu ut-
an um þetta, væru með nokkurs
konar miðstýringu á framleiðsl-
unni og sýn yfir allan markaðinn.
Það þýddi að menn væru reglu-
lega að senda birgðastöðuskýrslur
frá sér og skýrslur um ástand
fisksins. En staðreyndin er sú að
hver hefur verið að vinna í sínu
horni með takmarkaða framsýni
að leiðarljósi. Eldismaðurinn hef-
ur líka verið að vinna að sölu- og
markaðsmálunum og það þýðir að
menn komast ekki yfir þetta allt-
saman. Sérhæfing er nauðsynleg,
að ákveðnir aðilar séu í markaðs-
setningu, eldinu og vinnslunni.
En það er ekki mögulegt nema
með samstarfi við önnur fyrirtæki
eða að þau stækki.”
Heldur óhagkvæm eining
Friðrik segir vilja til þess að auka
framleiðsluna hjá Hólalaxi á
næstu misserum, „án þess þó að
ég gefi upp neinar tölur í því
sambandi. Sú framleiðsla sem við
erum með í dag, 100 tonn á ári,
er heldur óhagkvæm eining að
eiga við. Þessi eining er ekki að
skila því sem hún þarf miðað við
hversu mörg ársverk eru á bak
við. Það er því okkar vilji að auka
framleiðsluna á næstu árum, en
ég vil ég ekki segja hversu mik-
ið.”
Hólalax er eitt örfárra eldisfyr-
irtækja hér á landi sem ekki hafa
farið á hausinn. Vissulega hefur
fyrirtækið glímt við erfiðleika, en
jafnan sloppið fyrir horn. Í fyrir-
tækinu er vissulega til staðar
mikil þekking sem mikilvægt er
að nýta.
Eldisbleikjan frá Hólalaxi fer
bæði á Evrópu- og Bandaríkja-
markað. Skilaverð hefur ekki ver-
ið ósvipað á þessum mörkuðum,
þó hefur breyting á gengi dollars
að undanförnu gert það að verk-
um að Evrópa hefur verið væn-
legri markaður á síðustu vikum
og mánuðum. „Við höfum því
verið að fá betra skilaverð á Evr-
ópumarkað að undanförnu, um
400 krónur á kílóið fyrir slægðan
fisk,” segir Friðrik.
„Sennilega eru Íslendingar
að framleiða mest allra í
heiminum í dag og á því
geturðu séð að það er ekki
mikil heimsframleiðsla á
bleikjunni,” segir Friðrik
Steinsson, framkvæmdastjóri
Hólalax.
Mynd: Myndasafn Bændablaðsins.