Ægir - 01.07.2002, Blaðsíða 21

21
F I S K I R A N N S Ó K N I R
En það sem maður hefur heyrt af
árbakkanum, er að þetta hafi
gengið bara nokkuð vel,“ segir
Sigurður Guðjónsson á Veiði-
málastofnun.
- Þið hafið væntanlega verið að
óska eftir því við veiðimenn að
þeir slepptu aftur þeim stórlaxi
sem þeir kynnu að draga á land í
sumar?
„Já, það er alveg rétt,“ segir
Sigurður. „En við gerum okkur
grein fyrir því að það er ekki auð-
velt að sleppa aftur öllum stór-
laxi. Veiðarfærin hafa þar mikið
að segja. Það er til dæmis vænt-
anlega öllu erfiðara að sleppa laxi
sem hefur kokgleypt maðk en
fiski sem hefur tekið flugu.“
Sigurður segir að menn hafi
ekki haft miklar spurnir af stór-
laxi á liðnu veiðisumri. Þvert á
móti. Stórlaxarnir séu jafnvel
færri en menn hafi vonast til.
„Stórlaxinn kemur alltaf fram í
byrjun veiðitímabilsins og framan
af sumri var almennt mjög lítið af
fiski í ánum. Smálaxinn kom al-
mennt seinna en oft áður og því
voru veiðimenn orðnir nokkuð
langeygir eftir laxinum. En þegar
á heildina er litið held ég að
þokkalega hafi ræst úr veiðinni,“
segir Sigurður.
Stórlaxinn er
eftirsóknarverðari
Á Norður- og Austurlandi er
stórlax jafnan töluvert hærra
hlutfall af laxagöngum en í ám á
Vestur- og Suðurlandi. Auk þess
sem stórlaxinn er af veiðimönn-
um jafnan talinn eftirsóknarverð-
ari, er hann að sjálfsögðu einnig
mjög verðmætur fyrir hrygning-
una. Þannig er ein stórlaxahrygna
á við tvær meðalstórar. Sigurður
Guðjónsson segir vitað að arf-
gengi eiginleik-
ans að
vera
stórlax sé
hátt þótt um-
hverfisþættir hafi einnig
áhrif á þennan eiginleika. Því sé
langvarandi lægð í endurheimtu á
stórlaxi úr hafi og hátt veiðiálag í
lengri tíma til þess fallið að
minnka hlutdeild þessa erfðaeig-
inleika. Sigurður segir mikilsvert
að varðveita erfðaeiginleika stór-
laxa í íslenskum laxastofnum,
sem væntanlega muni þá njóta
sín þegar betur ári í hafinu á beit-
arslóðum stórlaxins. Þessu telur
Sigurður að megi ná með því að
hlífa stórlaxi í veiði. Jafnframt
þessu telur hann mikilvægt að
fylgjast vel með laxagöngum í
árnar, bæði með talningum og
reglubundnum seiðamælingum.
Rannsóknir á laxi í sjó
Sigurður Guðjónsson telur mikla
þörf á því að auka verulega rann-
sóknir á laxi í sjó. „Fyrir því eru
nokkrar ástæður. Við þekkjum
nokkuð vel ferskvatnshluta ævi-
ferils hjá laxinum og hvað er að
gerast þar. Við vitum hins vegar
minna um hvað er að gerast hjá
laxinum í sjónum, en þar eiga sér
stað hlutir sem eru
nokkuð af-
gerandi um laxgengd upp í fersk-
vatnsárnar,“ segir Sigurður.
„Á undanförnum árum höfum
við verið að rannsaka laxinn í sjó
lítillega og núna erum við að
skoða gögn og bera saman lax-
gengd og umhverfisþætti sjávar.
Við höfum verið að undirbúa í
nokkur ár að merkja gönguseiði
með mælimerkjum sem sískrá
hita og dýpi. Draumurinn er að
merkja seiði bæði hér suðvestan-
lands og einnig fyrir norðan. En
við verðum að sjá hvort við fáum
nægilegt fjármagn til þess. Þessar
rannsóknir eru að okkar mati
mikilvægar til þess að meta við
hvaða skilyrði laxinn dvelur í
sjónum. Og ég tel að þessar rann-
sóknir væru líklegar til þess að
auka verulega þekkingu okkar á
vistfræði í sjónum,“ segir Sigurð-
ur Guðjónsson.
Barentsburg á Svalbarða gæti orðið nyrsta fiskihöfn heims með tilheyr-
andi umsvifum, fiskvinnslu og frystingu.
Rússar hafa í áratugi stundað námugröft í Barentsburg og nú hyggj-
ast þeir auka umsvif sín þar með byggingu nýtísku frystihúss.
Sissel Åvik á sýsluskrifstofunni segir í viðtali við Fiskaren að þessar
fyrirætlanir Rússa komi ekki alveg á óvart; þeir hafi orðað þær við
sýslumanninn og svo framarlega sem ekkert brýtur í bága við lög þau
sem á Svalbarða gilda er ekkert því til fyrirstöðu að þeir hrindi þeim í
framkvæmd.
Talsmaður námafélagsins segir að ætlunin sé að byggja um eitt þús-
und fermetra vinnsluhúsnæði og eitt þúsund rúmmetra frystigeymslu.
Unninn verður þorskur og rækja. Til að byrja með er áætlað að fram-
leiðslan verði 2.500 tonn af þorskflökum og 1.000 tonn af rækju á ári.
Rússarnir vilja hefjast handa sem allra fyrst. Í bréfinu til sýslumanns-
ins er talað um frystihús með allri nýjustu tækni þar sem hráefnið er
gjörnýtt. Reiknað er með að afskurður verði notaður í dýrafóður.
Námafélagið hyggst reka frystihúsið samkvæmt ströngustu kröfum
um náttúruvernd.
Samkvæmt samningnum um Svalbarða hafa allar þjóðir sem að hon-
um standa jafnan aðgangs- og dvalarrétt og til að stunda hverja þá
starfsemi sem ekki brýtur í bága við gildandi lög og reglur.
Í Barentsburg búa nú um það bil 900 Rússar. Þeir sem þar vinna
njóta verulegrar skattaívilnunar.
Rússneskt frystihús á Svalbarða