Ægir - 01.08.2002, Blaðsíða 14

14
S K I PA S M Í Ð A R
Deloitte & Touche
hefur skilað iðnaðar-
ráðuneyti, Samtökum
iðnaðarins og Málmi,
samtökum fyrirtækja
í málmiðnaði, skýrslu
um samkeppnisstöðu
skipaiðnaðar á Ís-
landi. Tilgangur verk-
efnisins var að afla
þekkingar á starfsskil-
yrðum skipaiðnaðar í
helstu samkeppnis-
löndum Íslands. Í
skýrslunni er lagt mat
á æskilega þróun
skipaiðnaðar hér á
landi og lagðar fram
tillögur að úrbótum.
Á undanförnum árum hafa ver-
ið miklar sveiflur í skipasmíða-
iðnaði á Íslandi og það hefur gert
greininni far erfitt fyrir. Í skýrslu
um samkeppnisstöðu skipaiðnað-
ar sem kynnt var fyrir stuttu
kemur m.a. fram að sveiflur í
gengi krónunnar hafi veikt sam-
keppnisstöðu iðnaðarins og hátt
vaxtastig og erfiðleikar við öflun
rekstrarfjár og fjármögnun verk-
efna hafi einnig veikt iðnaðinn.
Fram kemur í skýrslunni að
kostnaður við útseldan tíma á Ís-
landi sé hins vegar með því
lægsta í Norður-Evrópu. Þá kem-
ur einnig fram að meðalaldur ís-
lenska bátaflotans sé mjög hár og
miklar tímabundnar sveiflur hafi
einkennt endurnýjun flotans. Ef
eingöngu er miðað við innan-
landsflotann er ljóst, samkvæmt
skýrslunni, að skipaiðnaðurinn
býr við mikla umframafkasta-
getu.
Helstu niðurstöður
Það var Deloitte & Touche sem
vann umrædda skýrslu um skipa-
smíðaiðnaðinn fyrir Samtök iðn-
aðarins, Iðnaðarráðuneytið og
Málm – samtök fyrirtækja í
málm- og skipaiðnaði. Niður-
stöður skýrslunnar eru um margt
athyglisverðar. Orðréttar eru nið-
urstöðurnar þessar:
1. Undanfarin ár hefur skipa-
iðnaðurinn búið við verulegan
samdrátt, jafnt í veltu sem mann-
afla, sem hefur veikt greinina til
muna. Sem dæmi um samdrátt
má nefna að árin 1987 til 1994
nam hann 60% en tekjur hafa
heldur vaxið síðan. Mjög sveiflu-
kennd umsvif hafa einkennt
greinina.
2. Lágt raungengi íslensku
krónunnar hefur veikt mjög sam-
keppnisstöðu greinarinnar. Síðast-
liðið ár hefur staðan batnað með
hækkuðu raungengi. Sveiflur í
gengi skapa mjög erfiða sam-
keppnisstöðu.
3. Helstu annmarkar á starfs-
umhverfi skipaiðnaðarins er hátt
vaxtastig, erfiðleikar við öflun
rekstrarfjár og fjármögnun verk-
efna. Þar sem ber mest á milli
skipaiðnaðar á Íslandi og í sam-
keppnislöndum er aðgengi að
fjármagni og ábyrgðum hjá út-
flutnings-og tryggingalánasjóð-
um. Mikilvægastar eru ábyrgðir
vegna sölusamninga.
4. Kostnaður við útseldan tíma
á Íslandi er með því lægra sem
þekkist í norðanverðri Evrópu og
ætti að gefa svigrúm til aukinnar
samkeppnishæfni um verkefni.
5. Skipaiðnaðinum stendur ógn
af kvótasamdrætti, samþjöppun í
útgerð og samkeppni við nýsmíði
í láglaunalöndum.
6. Fimmtán fyrirtæki eiga upp-
tökumannvirki en af þeim eru 7-
8 með einhverja starfsemi að
gagni um þessar mundir. Átta
þeirra hafa einhvern tímann
Verkefni íslenskra skipasmíðastöðva síðustu árin eru fyrst
og fremst viðhaldsverkefni. Hér má sjá hafrannsóknaskipið
Árna Friðriksson í flotkvínni í Slippstöðinni á Akureyri.
Myndin var tekin í september sl.
Skýrsla um samkeppnisstöðu skipaiðnaðar á Íslandi:
Erfiðleikar – en
ákveðin sóknarfæri