Ægir - 01.08.2002, Qupperneq 21
21
L A N D H E L G I S A F M Æ L I
kastameiri í dag. Ein af megin-
ástæðunum fyrir því að við Ís-
lendingar færðum landhelgina út
í 200 mílur var að menn vildu
forðast svokallaða ryksugutogara
á miðunum sem fóru milli haf-
svæða og þurrkuðu upp heilu
fiskigöngurnar. Við vildum sem
sagt losna við þessa togara, en ég
spyr; hvað erum við að gera í
dag? Eru ekki allir að kaupa
frystitogara eða verksmiðjutogara
og hætta að koma með aflann til
vinnslu í landi? Á þessum skip-
um er umtalsverðu magni af af-
skurði og slógi hent fyrir borð.
Það ég best veit eru verksmiðju-
togarar ekki leyfðir innan 200
mílna við Bandaríkin og það
sama hygg ég að sé uppi á ten-
ingnum hjá Færeyingum. Og
Færeyingar banna líka stærri tog-
ara innan 50 mílnanna, þar er
hins vegar smábátaflotinn.”
Sýnist að vandinn hafi aukist
„Ég helt satt að segja að með því
að berjast fyrir því að fá yfirráð
yfir okkar fiskveiðilögsögu væri
vandinn leystur. En það er nú
eitthvað annað, mér sýnist vand-
inn hafa aukist. Ég segi fyrir mig
að ég hefði ekki staðið í þessari
baráttu öll þessi ár ef ég getað
ímyndað mér að staðan yrði svona
nokkrum árum síðar,” segir Guð-
mundur og vísar til þess að hann
sé síður en svo sáttur við núgild-
andi fiskveiðistjórnunarkerfi.
Hann telur að kerfið hafi orðið til
þess að aflaheimildirnar hafi færst
á hendur nokkurra útgerða og
litlu sjávarplássin standi eftir
meira og minna kvótalaus. „Mér
sýnist að það hljóti að vera eitt-
hvað mikið að. Aflaheimildirnar
hafa verið að minnka undanfarin
ár, þótt nú berist fréttir af ein-
hverjum bata. Með fullri virðingu
fyrir fiskifræðingunum okkar,
sem ég átti ágætt samstarf við í
mörg ár, þá eru þeir ennþá að not-
ast við bók Bjarna Sæmundssonar,
sem var eini fiskifræðingur lands-
ins þegar hann skrifaði bókina, og
hafa sáralitlu við hana bætt,”
sagði Guðmundur.
Gamlir félagar
hittast reglulega
Guðmundur segist fylgjast all vel
með sjávarútveginum í dag. „Já,
ég les flestar þær greinar um sjáv-
arútveg sem ég kemst yfir,” segir
hann. Guðmundur hittir gamla
félaga hjá Landhelgisgæslunni
reglulega. „Við borðum einu
sinni saman í mánuði á veturna
og sömuleiðis hittumst við yfir
sumarmánuðina,” segir Guð-
mundur. Óneitanlega þjöppuðu
þorskastríðin við Breta saman
vinnufélögunum hjá Landhelgis-
gæslunni og þeir hittast því
reglulega og ræða málin. En
saknar Guðmundur þessara ára í
fremstu víglínu?
„Nei, það geri ég ekki. Þetta
var erfiður tími. Það var slítandi
að vera löggæslu- og björgunar-
maður í um hálfa öld. En vissu-
lega var þetta að mörgu leyti góð-
ur tími og ég hefði ekki viljað
missa af honum, en ég vildi ekki
endurtaka hann!”
Með togvíraklippurnar
að vopni
Guðmundur Kjærnested var eins
og áður segir einskonar tákn fyrir
hörku og ákveðni Íslendinga í
þorskveiðideilum við Breta.
Hann birtist á ófáum skopteikn-
ingum vígalegur mjög með tog-
víraklippurnar frægu að vopni.
Hvernig fannst Guðmundi að
vera sífellt undir þessari pressu og
vekja jafn mikla athygli fjölmiðla
hér og heima og erlendis og raun
bar vitni?
„Maður fékk kannski eitthvað
út úr því til að byrja með, en
þetta var þreytandi til lengdar. Ís-
lendingar eru ágengir, allir höfðu
skoðanir á því sem maður gerði
og töldu sig geta ráðlagt manni á
einn eða annan hátt,” sagði Guð-
mundur.
„Íslendingar eru ágengir, allir höfðu skoðanir á því sem maður gerði og töldu sig geta
ráðlagt manni á einn eða annan hátt,” segir Guðmundur Kjærnested.
Guðmundur skipherra hér á árum áður í brúnni.