Ægir - 01.08.2002, Qupperneq 36
36
F J Á R M Á L
til að áætla á hvern hátt eignir og
skuldir heildarinnar hafa breyst.
Þegar pöruðum samanburði sam-
kvæmt reikningum fyrirtækja
sleppir eru stuðst við þær breyt-
ingar sem hafa orðið á lánveiting-
um megin þorra lánakerfis til
sjávarútvegs. Er þar átt við lán frá
innlánsstofnunum, fjárfestingar-
lánasjóðum, sérgreindum lána-
sjóðum ríkis, en af þeim er nú
eingöngu Þróunarsjóður sjávarút-
vegs eftir sem eitthvað kveður að
en enn eru nokkrar skuldir við
Endurlán ríkissjóðs. Öll lán sjáv-
arútvegs við Ríkisábyrgðasjóð
hafa verið greidd upp.
Skuldir og vextir
Auk fyrrgreinds hluta lánakerfis
er tekið mið af beinum erlend-
um lántökum og endurlánuðu er-
lendu lánsfé. Ei hefir sérstaklega
verið aflað upplýsinga um skuldir
sjávarútvegs við einstaka birgja,
ríki og sveitarfélög, lífeyrissjóði
né ýmsa aðra, en heimildir eru
um lánveitingar eignarleigna til
sjávarútvegs. Eflaust er hluti
skulda vegna innbyrðis viðskipta
fyrirtækja sem lækka skuldir og
eignir út á við en hafa ekki áhrif á
eiginfjárstöðu greinarinnar.
Vextir eru hér sýndir raunvextir
hinna ýmsu lána, það er vextir
umfram breytingar innlends verð-
lags, erlends verðlags og gengis-
breytingar, einnig miðaðir við
breytingar afurðaverðs. Raunvext-
ir eru handhæg viðmiðun á
greiðslubyrði verðtryggðra lána
þegar veðbótaþáttur lánanna
leggst við höfuðstól og greiðist í
samræmi við líftíma lánsins.
Greiðslubyrði nafnvaxtalána er
öllu meiri þar sem verðbótaþáttur
lánanna er greiddur ásamt afborg-
unum lánsins á hverjum gjald-
daga.
Skuldirnar um 205 milljarðar
Eins og fram kemur í töflu 4.
voru skuldir sjávarútvegs taldar
um 205 ma.kr. um mitt yfir-
standandi ár sem er nokkur lækk-
un frá áramótum sem skýrist af
mestu af styrkingu íslensku krón-
unnar. Þannig hafa erlendar
skuldir lækkað verulega með
lækkun gengisvísitölu.
Í töflu 5 eru sýndir raunvextir
sundurliðaðir eftir lánastofnun-
um, ýmist innlendir eða erlendir
og raunvextir alls. Áberandi er
hversu innlendir raunvextir eru
yfirleitt miklu hærri en erlendir,
einkum þegar miðað er við lán-
tökumyntir, en þegar kemur að
því að reikna raunvexti til inn-
lends verðlags og meðatal yfir
lánstíma dregur verulega úr muni
Tafla 3 - Raunvextir lána fjárfestingarlánasjóða, bankakerfis og lánasjóða ríkis ásamt vöxtum endurlánaðs erlends lánsfjár og
beinna erlendra lántaka sjávarútvegs í milljónum króna. Miðað er við lántökumyntir
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Gengistryggðir 1.658 2.312 2.065 1.787 2.364 2.784 3.241 3.250 3.402 3.837 5.082 5.860 6.465 7.167
Verðtryggðir 433 563 1.106 1.350 1.354 1.205 1.047 1.202 1.323 1.340 1.311 1.383 1.477 1.479
Aðrir innlendir 371 263 422 481 583 648 553 588 770 1.050 1.181 879 1.251 1.220
Alls 2.462 3.138 3.593 3.618 4.301 4.637 4.841 5.040 5.495 6.227 7.574 8.123 9.194 9.867
Hlutfallsskipting
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Gengistryggðir 67,3% 73,7% 57,5% 49,4% 55,0% 60,0% 66,9% 64,5% 61,9% 61,6% 67,1% 72,1% 70,3% 72,6%
Verðtryggðir 17,6% 17,9% 30,8% 37,3% 31,5% 26,0% 21,6% 23,8% 24,1% 21,5% 17,3% 17,0% 16,1% 15,0%
Aðrir innlendir 15,1% 8,4% 11,8% 13,3% 13,6% 14,0% 11,4% 11,7% 14,0% 16,9% 15,6% 10,8% 13,6% 12,4%
Alls 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Raunvextir %
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Gengistryggðir 5,1% 5,0% 4,1% 3,7% 4,5% 4,6% 5,1% 5,2% 5,3% 5,3% 5,8% 5,8% 5,5% 5,4%
Verðtryggðir 6,3% 5,4% 7,6% 8,2% 8,1% 7,9% 7,2% 7,7% 7,8% 8,0% 7,9% 7,9% 8,3% 9,0%
Aðrir innlendir 14,3% 8,4% 11,9% 12,2% 12,9% 13,5% 11,8% 11,9% 12,3% 13,2% 14,3% 11,2% 15,9% 13,4%
Alls 5,8% 5,2% 5,2% 5,2% 5,8% 5,8% 5,9% 6,1% 6,2% 6,4% 6,7% 6,4% 6,5% 6,2%
70,0
80,0
90,0
100,0
110,0
120,0
130,0
140,0
150,0
160,0
170,0
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
V
ís
it
al
a
Verðvísitala sjávarafurða 1990=100 Viðskiptakjaravísitala sjávarafurða
Mynd 3 - Verðþróun sjávarafurða árin 1984 til 2002