Ægir - 01.05.2003, Blaðsíða 6

6
P I S T I L L M Á N A Ð A R I N S
Það er margs að gæta um þessar
mundir í hérlendum sjávarútvegi.
Engin lognmolla, sem betur fer.
Tækninni fleygir fram þannig að
tækni gærdagsins er úrelt í dag. Þetta
er auðvitað afar mikilvægt því engar
framfarir verða í sjávarútveginum
nema tæknistigið þróist og greinin
hafi ávallt í sinni þjónustu bestu
mögulega tækni. Í því felst hagræðing
greinarinnar og þróunarmöguleikar.
Fyrirtæki sem hafa í gegnum tíðina
verið leiðandi í þróun á flæðilínum
hér á landi og raunar um heim allan,
Marel og Skaginn, eru að koma fram
með nýjungar sem að margra mati
munu ráða úrslitum um framtíð hefð-
bundinnar landvinnslu hér á landi -
hvorki meira né minna.
Hafi einhvern tíma verið mikil þörf
fyrir að hagræða og leita hagkvæmra
lausna í landvinnslunni hér á landi, þá
er það núna. Við lifum í breyttum
heimi hvað þetta varðar, ógnirnar
koma úr óvæntum áttum - Kína.
Hver hefði trúað því fyrir fáeinum
misserum að Kínverjar myndu keppa
við okkur af alvöru á nokkrum af okk-
ar helstu samkeppnismörkuðum fyrir
sjávarafurðir? Þetta er samt staðreynd-
in, bitur staðreynd. Kínverjar eru
farnir að stunda það í stórum stíl að
kaupa bolfisk og vinna hann inn á
sömu markaði og við erum að selja.
Munurinn er sá að launakostnaður pr.
einingu í Kína er aðeins brot af því
sem við þekkjum hér. Þess vegna
munar Kínverja ekkert um að borga
háar fjárhæðir í flutningsgjöld fyrir
óunninn fisk til Kína og fullunnar af-
urðir frá Kína á markaði á Vesturlönd-
um. Þeir geta samt boðið lægra verð.
Lengi vel trúðu menn því ekki að
Kínverjum myndi takast að ná ákveð-
inni stöðu á markaðnum, en raunin
hefur orðið önnur. Þeir hafa lagt eins
mikla fjármuni í aðbúnað og tækni og
kaupendur gera kröfu um. Ef við
náum ekki að svara þessari ógn á
næstu misserum með enn frekari
tækni og hagræðingu í landvinnsl-
unni, verðum við í erfiðum málum.
Og ekki hjálpar hátt gengi íslensku
krónunnar um þessar mundir.
Hinu mega menn samt sem áður
ekki gleyma að þrátt fyrir allt erum
við með mjög sterka stöðu á ýmsum
mörkuðum - bæði austan og vestan
Atlantsála. Sem dæmi hefur útflutn-
ingur á ferskum fiskflökum aukist
mjög á undanförnum misserum og
kann kúnninn vel að meta að fá nýjan
ferskan fisk af Íslandsmiðum á pönn-
una tveimur til þremur dögum eftir
að hann er veiddur. Það má fastlega
búast við að þessi útflutningur eigi
eftir að aukast enn frekar á komandi
mánuðum.
Kvalafullt hvalamál
Eins og fyrri daginn er hvalamálið í
deiglunni. Sagan endalausa. Við virð-
umst þó vera nær því að hefja veiðar á
hval en oft áður, hvað sem líður óend-
anlegum vandræðagangi í Alþjóða-
hvalveiðiráðinu. Furðulegt apparat
þetta Alþjóðahvalveiðiráð. Loksins
kom upp á yfirborðið á ársfundi þess
um miðjan júní, sem út af fyrir sig
allir vissu en enginn hefur þorað að
segja beint út, að hvalveiðiráðið er
hvalfriðunarráð. Þá vita menn það.
Það eru óneitanlega margar hliðar á
þessu hvalveiðimáli. Menn vita að ís-
lenskur sjávarútvegur er í bullandi
samkeppni við hvalina um okkar
helstu nytjastofna í hafinu. Þetta virð-
ast vísindamennirnir vera nokkuð
sammála um. Hvalirnir eru að éta
okkur út á gaddinn, segja menn. Það
má til sanns vegar færa þegar horft er
til þeirrar miklu fjölgunar á hvölum
við landið - ekki síst hefur hrefnu-
stofninn bólgnað út.
Það er engin spurning að hvala-
stofnarnir við landið þola umtalsverða
veiði. Hins vegar er ekki nóg að veiða
hval, það þarf að selja afurðirnar.
Menn tala að vísu um veiðar í vísinda-
skyni til að byrja með, síðan verði far-
ið í alvöru veiðar. Norðmenn hafa ekki
ennþá náð að selja hvalaafurðir til Jap-
ans, hvað sem síðar kann að verða.
Kjötið hleðst því upp í frystigeymsl-
um. Við Íslendingar höfum að vísu
keypt lítillega af hvalkjöti frá Noregi
og sömuleiðis Færeyingar, en það er
aðeins dropi í hafið.
Þeirri spurningu hefur ekki verið
svarað í hvalaumræðunni hvort við
höfum í hendi borðleggjandi sölu á
hvalaafurðum frá Íslandi til Japans -
sem alltaf hefur verið okkar helsti
markaður fyrir hvalkjöt. Er vit í því
að hefja hvalveiðar í atvinnuskyni á
meðan markaðsmálin eru ekki klár?
Vilji þjóðarinnar virðist vera á þann
veg að við eigum að hefja hvalveiðar
sem fyrst og fyrir liggur skýr vilji Al-
þingis í sömu veru. Engu að síður er
alveg ljóst að hver svo sem niðurstaða
stjórnvalda verður, er síður en svo að
vænta friðar um hvalveiðimálið.
Hvalaskoðunarmenn hafa vel látið vel
í sér heyra að undanförnu og munu ör-
ugglega gera áfram.
Af tækniframförum
og hvalveiðum
Pistil mánaðarins skrifar
Óskar Þór Halldórsson, blaðamaður