Ægir - 01.09.2003, Blaðsíða 10

10
Flest bendir til þess að út-
hafskarfinn, sem í mörg und-
anfarin ár hefur verið veiddur
á Reykjaneshrygg, djúpt suð-
vestur af landinu, sé að færa
sig enn vestar og sunnar. Í júní
sl. var gerður út yfirgripsmikill
leiðangur þriggja ríkja sem gaf
til kynna að úthafskarfastofn-
inn væri því sem næst hrun-
inn. Hins vegar kom í ljós þeg-
ar líða tók á sumarið að út-
hafskarfinn hélt sig nokkru
vestar en áður og var ágætis
veiði alveg fram í ágúst. Niður-
stöður rannsóknaleiðangursins
í júní voru því ekki taldar
marktækar um stöðu út-
hafskarfastofnsins.
Í júní sl. var gerður út sameig-
inlegur leiðangur Íslendinga,
Þjóðverja og Rússa í þeim til-
gangi að meta stofnstærð karfans
í úthafinu. Árni Friðriksson,
rannsóknaskip Hafrannsókna-
stofnunarinnar, var gerður út í
þennan leiðangur auk þýska rann-
sóknaskipsins Walther Herwig
III og rússneska skipsins Smo-
lensk. Leiðangurinn var mjög
umfangsmikill og rannsókna-
svæðið var stærra en nokkru sinni
áður. Þess vegna brá mönnum
nokkuð í brún þegar fyrir lá að
einungis tókst að mæla tæp 100
þúsund tonn af úthafskarfa með
bergmálsaðferð ofan500 metra
dýpis og mat með svokallaðri
trollaðferð gaf sömu niðurstöðu.
Á síðustu tíu árum hafa mælingar
bent til þess að úthafskarfinn væri
jafnt og þétt að minnka á þessu
hafsvæði. Þannig var hann mæld-
ur tvær milljónir tonna árið 1994
og 100 þúsund tonn í leiðangrin-
um í júní sl. - samdrátturinn
samkvæmt þessum mælingum
nam á níu árum um 95%. Í
fréttatilkynningu frá Hafró í júlí
sl., þegar bráðabirgðaniðurstöður
leiðangursins lágu fyrir, segir að
þessi minnkun sé "langt umfram
það sem skýra má með veiðum og
er hún jöfn yfir allt rannsóknar-
svæðið. Nánast enginn karfi
mældist nú á svæðinu vestan við
Hvarf. Ekki er vitað á þessu stigi
hvort að breytingarnar séu vegna
líffræðilegra þátta eða breytinga á
umhverfisaðstæðum."
Skjótt skipast veður í lofti
Mikið vatn hefur runnið til sjávar
síðan Hafrannsóknastofnunin
sendi þessa tilkynningu frá sér
um miðjan júlí. Þegar líða tók á
sumarið rættist verulega úr út-
hafskarfaveiðunum, en veiðisvæð-
ið reyndist vera mun vestar og
sunnar en venja er til. Flestar ís-
lensku útgerðirnar sem hafa
stundað þessar veiðar á undan-
förnum árum höfðu í ljósi niður-
stöðu rannsóknaleiðangursins í
júní ákveðið að senda skip sín
ekki á veiðar á úthafskarfa þetta
árið, enda ekki talið svara kostn-
aði vegna þess hversu lágt verð
fæst fyrir úthafskarfann. Þegar
hins vegar fréttist af góðri veiði
erlendra skipa langt suðvestur í
hafi voru nokkur hérlend skip
send á miðin og voru aflabrögðin
almennt góð.
Ómarktækar niðurstöður
Þorsteinn Sigurðsson á Hafrann-
sóknastofnuninni segir að loka-
skýrsla um leiðangurinn í júní sl.
hafi verið lögð fram í Alþjóðahaf-
rannsóknaráðinu í september sl.,
en almennt hafi menn þar á bæ
verið sammála um að leiðangur-
inn væri ekki marktækur og segði
ekki til um stofnstærð út-
hafskarfans. "Við sögðum í okkar
skýrslu um leiðangurinn í júní að
við vildum ekki leggja endanlegt
mat á ástand úthafskarfastofnsins
fyrr en að loknum veiðum á þessu
svæði síðsumars og á haustmán-
uðum. Í ljós kom að veiðin var
óvenju sunnar- og vestarlega og
hún var almennt góð. Þetta segir
okkur að leiðangurinn í júní hafi
ekki náð nógu vel utan um stofn-
inn, hugsanlega hefur hann verið
enn vestar en við mældum. Þess
vegna er niðurstaðan því í raun sú
að leiðangurinn í júní hafi alls
ekki gefið rétta mynd af stofnin-
um."
Vinnunefnd „skannar“
aðferðafræðina
Fyrir liggur að ekki verður farinn
Úthafskarfinn er brellinn
- flest bendir til þess að úthafskarfinn sé alltaf að færa sig
vestar og sunnar
Næsta skref í rann-
sóknum á úthafsveiði-
karfastofninum er að
vinnunefnd innan Al-
þjóðahafrannsókna-
ráðsins fjallar um nið-
urstöður úthafskarfa-
leiðangra síðustu tíu
ára.