Ægir - 01.11.2003, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Í upphafi árs spáðu stjórnendur stærstu
sjávarútvegsfyrirtækjanna á Íslandi að
reksturinn myndi ganga verr á yfirstand-
andi ári en undanfarin ár. Um margt
hefur þessi spá gengið eftir, það sýna af-
komutölur sjávarútvegsfyrirtækja sem
eru skráð í Kauphöllinni.
Lakari afkoma sjávarútvegsins á þessu
ári þarf ekki að koma á óvart þegar haft
er í huga að gengi krónunnar gagnvart
erlendum gjaldmiðlum hefur á undan-
förnum mánuðum gert það að verkum
að færri krónur hafa fengist fyrir útflutt-
ar sjávarafurðir. Sjávarútvegurinn og aðr-
ar útflutningsgreinar hafa verið að fóta
sig í breyttu umhverfi vegna þjóðfélags-
þenslu af völdum stóriðjuframkvæmda á
Austurlandi. Fátt bendir til þess að þessi
ytri umgjörð sjávarútvegsins muni
breytast á næstu misserum og árum.
Björgólfur Jóhannsson, nýkjörinn for-
maður LÍÚ, sagði í viðtali í síðasta tölu-
blaði Ægis að hann teldi töluverðar
brekkur framundan. Þar vísaði hann
m.a. til raunlækkunar á verði nokkurra
tegunda sjávarafurða á erlendum mörk-
uðum og stöðu krónunnar gagnvart er-
lendum gjaldmiðlum.
Annað sem hefur valdið mönnum
nokkrum áhyggjum í sjávarútveginum
er harðnandi samkeppni á okkar helstu
mörkuðum fyrir bolfiskafurðir, sem má
að stærstum hluta rekja til innrásarinnar
frá Kína. Kínverjar eru raunar engir ný-
græðingar í fiskvinnslu, enda stærsta
fiskveiðiþjóð heims. Hins vegar hafa þeir
verið að herða tökin á mörkuðum á Vest-
urlöndum með tilheyrandi verðfalli á af-
urðum. Þessi staðreynd veldur mönnum
hér heima nokkrum áhyggjum.
Margir hafa orðið til þess að segja að
samkeppninni frá Kína verði ekki mætt
nema með því að auka útflutning á
ferskum fiski. Það má til sanns vegar
færa að Kínverjar munu aldrei keppa við
okkur á ferskfiskmörkuðum, en hins
vegar er það mikilli óvissu háð hversu
stór þessi markaður er. Og það er heldur
ekki borðleggjandi að fiskvinnslufyrir-
tæki sem hafa verið í framleiðslu á ódýr-
ari frystum afurðum geti svo auðveldlega
fært sig yfir í ferskfiskinn. Hann leysir
því ekki allan vanda.
Markaðshugsunin í íslenskum sjávar-
útvegi er augljóslega mun meiri en hún
var og það er vissulega jákvætt. Íslenskar
sjávarafurðir selja sig ekki sjálfar, í
harðnandi samkeppnisumhverfi þarf að
hafa fyrir því að selja þær. Þetta er æ
fleirum að verða ljóst.
Sjávarútvegurinn er að upplifa mikla
umrótatíma og við þær aðstæður er mik-
ilvægt að hann geti lagað sig að breyt-
ingum.
Ægir sendir landsmönnum öllum, á
sjó og landi, bestu hátíðarkveðjur með
von um farsæld á nýju ári. Blaðið þakkar
lesendum samfylgdina á árinu 2003.
Umbrotatímar
Óskar Þór Halldórsson, ritstjóri
Stjórnvaldsaðgerðir
og afkoma
„Einstakar stjórnavaldsaðgerðir hafa
mikið um afkomu fyrirtækja að segja.
Þess getum við séð glögg merki á Ís-
landi. Við getum velt fyrir okkur hvað
hefði gerst með afkomu ýmissa aðila ef
umhverfisráðherra hefði sett svo þröng
skilyrði fyrir virkjanaleyfi við Kárahnjúka
að iðnaðarráðherra hefði ekki talið for-
svaranlegt að veita virkjanaleyfi. Að
sama skapi má einnig spyrja hvaða af-
leiðingar það hefði t.d. í för með sér ef
sjávarútvegsráðherra myndi ákveða að
auka þorskkvótann um önnur 30.000
tonn á þessu fiskveiðiári. Slík ákvörðun
myndi auka mjög á bjartsýnina í íslensku
þjóðfélagi og vera mikil innspýting í
efnahagslífið og þar með bæta afkomu
margra fyrirtækja. Gengi hlutabréfa sjáv-
arútvegsfyrirtækja og jafnvel banka
myndi hækka og þar með laun forstjór-
anna.”
(Árni Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra, á þingi Farmanna- og fiski-
mannasambandsins)
Augljósir gallar
„Núverandi kvóta-
kerfi þjónar alls ekki
hagsmunum þjóðar-
innar að hámarka
afrakstur sameigin-
legra fiskveiðiauð-
lindar Íslendinga.
Það er nauðsynlegt
að stórútgerðamenn
fari að viðurkenna
þessa augljósu galla
sem eru á kerfinu og taki þátt í því með
ábyrgum stjórnmálamönnum að koma á
árangursríkara og réttlátara fiskveiði-
stjórnunarkerfi.”
(Sigurjón Þórðarson, alþm., á vef
Frjálslynda flokksins)
Sama kerfið fyrir alla
„Rökin fyrir því að fella niður sjómanna-
afslátt eru af mörgum toga, en hæst ber
tvenn. Í fyrsta lagi má nefna að æski-
legt er að skattkerfið sé með sem fæst-
um undanþágum, helst engum - reglur
þess séu almennar og gangi jafnt yfir
alla. Sjómannaafslátturinn er í andstöðu
við þessa grunnhugmynd skattkerfisins -
hann er í raun endurgreiðsla á skatti sjó-
mönnum einum til handa. Raunar hafa
sumir fræðimenn talið á mörkunum að
afslátturinn stæðist stjórnarskrá Íslands.
Í seinna lagi verður að teljast óheppi-
legt að ríkið greiði niður launakostnað
fyrirtækja. Í þessu tilviki þurfa útgerðar-
menn að borga sjómönnum lægri laun
en ella, vegna þess að ríkið tekur þátt í
launakostnaðinum í formi sjómannaaf-
sláttar.“
(Sverrir Teitsson, form. ungra
jafnaðarmanna í Reykjavík, á
www.politik.is)
U M M Æ L I
Sigurjón Þóðrarson.