Ægir - 01.07.2003, Blaðsíða 49

49
S J Á VA R Ú T V E G U R I N N O G E S B
fært okkur einum ákvörðunarvald
um heildarafla á svæðinu. Reglan
um hlutfallslegan stöðugleika
tryggir að engir aðrir en Íslend-
ingar fengju veiðirétt í lögsög-
unni.
Veiðireynslan skiptir máli
Andstæðingar aðildarviðræðna
halda því að þjóðinni að í viðræð-
um við okkur yrði veiðireynslan
frá 1973-1978 notuð og til að
undirstrika málflutning sinn
bregða þeir upp myndum að út-
hafsflotum okkar fyrrum fjenda
úr þorskastríðunum og er þar
skemmst að minnast kosninga-
auglýsingar ungra Sjálfstæðis-
manna. Það er hollt að rifja upp
málflutning andstæðinga EES-
samningsins þegar hér er komið
sögu, en nú liggur fyrir að engar
af þeim hryllingsmyndum sem
þeir drógu upp hafa raungerst, en
hinsvegar ýmislegt jákvætt fylgt
samningnum sem ekki var hægt
að ræða af yfirvegun í aðdraganda
samningsins. Enda vilja nú flestir
þá Lilju kveðið hafa.
Staðreyndin er nefnilega sú að
þó við gæfum okkur að ekki næð-
ist neinn árangur í samningavið-
ræðum varðandi viðurkenningu á
sérstöðu hafsvæðisins í kringum
Ísland þá væri afar ólíklegt, og í
algerri mótsögn við þá venju sem
skapast hefur, ef Íslandi yrði boð-
ið uppá veiðireynslu frá 1973-
1978. Veiðireynsla þessa tímabils
var notuð í samkomulagi aðildar-
ríkja ESB sem var gert árið 1983.
En þegar Spánn gekk í ESB árið
1986 gátu þeir hins vegar ekki
miðað við veiðireynslu sína fyrir
útfærslu landhelginnar í 200 míl-
ur árið 1977 og í samningi Nor-
egs var miðað við veiðireynslu
árin 1989-1993. Í aðildarsamn-
ingi Íslands að ESB yrði því lík-
legast miðað við þá veiðireynslu
sem væri til staðar á þeim tíma
sem samningurinn væri gerður.
Íslendingar hafa setið nánast einir
að veiðum í meira en tvo áratugi
og því næsta öruggt að Ísland
fengi allan kvóta innan íslensku
lögsögunnar í samræmi við það.
Ríki sem gengið hafa í ESB hafa
einnig haldið réttindum sínum
varðandi deilistofna á grundvelli
hlutfallslega stöðugleikans. Svo er
ágætt að muna, ef menn eru að
missa trúna á að Íslendingar raun-
verulega geti og kunni, að helstu
óvinaherir úr landhelgisstríðun-
um, úthafsveiðflotar Þjóðverja og
Breta, eru nú að stærstum hluta
eign fyrirtækja í eigu Íslendinga.
Okkar hagsmunir og þeirra
Á sjávarútvegssviðinu munu Ís-
lendingar um fyrirsjánlega fram-
tíð hafa áhrif bæði innan og utan
ESB. Tekist hefur verið á við ESB
og gerðir samningar við sam-
bandið í ýmsum málum, ekki síst
þeim sem tengjast sjávarútvegi;
deilistofnum og útflutningi á af-
urðum, enda fer langstærsti hluti
sjávarafurða okkar til ESB-ríkja.
Þegar slíkar samningaviðræður
eru í gangi og sambandið gengur
hart fram fyrir hönd sinna aðild-
arríkja hafa andstæðingar aðildar-
viðræðna bent á þá hörku til
marks um við hverju væri að bú-
ast ef Ísland gengi í ESB og er þá
helst á þeim að skilja að þrátt fyr-
ir aðild mundi sambandið áfram
líta á Ísland sem andstæðing.
Þetta er jafn fráleitt og ýmislegt
annað sem notað er til að drepa
umræðunni á dreif. Við getum
varla vænst þess að ESB gæti sér-
staklega hagmuna Íslands í sjáv-
arútvegsmálum á meðan það kýs
að standa utan sambandsins. Inn-
an sambandsins yrði hins vegar
tekið tillit til okkar hagsmuna,
ekki síst af því það eru þjóðar-
hagsmunir og enn eru ekki dæmi
um það að ESB hafi troðið á
grundvallarhagsmunum aðildar-
þjóðar sinnar.
Erlendar fjárfestingar
Ólíklegt er að varanleg undan-
þága fengist frá fjárfestingum er-
lendra aðila í sjávarútvegi þó lík-
legt megi telja að einhverra ára
frestur fengist. Það má hins vegar
velta því fyrir sér hve lengi bann
við beinum fjárfestingum er-
lendra aðila muni halda, nú þegar
óbeinar fjárfestingar eru leyfðar,
vitað er um erlent fjármagn í
vinnslunni og talað er um að fá
erlendra aðila inn í fisksölusam-
tökin. Þá má reikna með að fisk-
vinnslan krefjist í vaxandi mæli
sambærilegs rekstrarumhverfis
við þá vinnslu sem hún nú keppir
við.
Hættum að semja
við okkur sjálf
Ég hef nú fjallað um nokkur þau
atriði sem jafnan eru í umræð-
unni þegar talið berst að hugsan-
legum aðildarviðræðum við ESB.
Ég er sannfærð um að staða Ís-
lands yrði afar sterk á sjávarút-
vegssviðinu ef það gengi í sam-
bandið. Þekking okkar og geta í
sjávarútvegi er viðurkennd. Það
er því eðlilegt samningsmarkmið
að Ísland fái framkvæmdastjóra
sjávarútvegsmála rétt eins og stóð
Norðmönnum til boða. Við þurf-
um hins vegar að vita hvað við
viljum og láta á það reyna í samn-
ingaviðræðum. Öðruvísi fæst
ekki niðurstaða. Þangað til munu
menn halda áfram að semja við
sjálfa sig og sumir að gefa sér af-
leita niðurstöðu. Í raunverulegum
samningum þarf það hins vegar
ekki að verða veruleikinn.
„Þekking okkar
og geta í sjávar-
útvegi er viður-
kennd. Það er því
eðlilegt samn-
ingsmarkmið að
Ísland fái fram-
kvæmdastjóra
sjávarútvegsmála
rétt eins og stóð
Norðmönnum
til boða.“