Ægir - 01.07.2003, Blaðsíða 59

59
S E A F O O D p l u s
aðferða, lífeðlisfræði, erfða og
meðferðar fyrir slátrun eldisfisks.
Markmiðið er að finna málamiðl-
un á milli „verksmiðjufram-
leiðslu“ og krafna neytenda um
hollar matvörur í hæsta gæða-
flokki, sem jafnframt eru siðferð-
islega ásættanlegar, þ.e. matvæli
sem hafa lítil áhrif á umhverfið,
hvort sem um er að ræða veiðarn-
ar sjálfar eða framleiðsluaðferðir.
Ákveðin rekjanleikakerfi verða
síðan prófuð á alla keðjuna, frá
lifandi fiski til neytendavöru, svo
hægt verði að rekja hvert atriði til
baka frá neytendum út á mið eða
í fiskeldisstöð, þ.e. „frá maga til
haga.“
Hliðarverkefnin eru á sviði
tækniyfirfærslu (demonstration),
þjálfun og miðlun upplýsinga og
stjórnun hópa og alls verkefnis-
ins. Skráðir þátttakendur í
SEAFOODplus eru um 80, en
auk þess mun fjöldi annarra aðila,
mest úr iðnaðinum, koma að
verkefninu.
Íslenskir aðilar taka þátt í tæp-
lega þriðjungi rannsóknarverk-
efnanna eða átta alls og þar af
stjórna þeir tveimur þeirra.
Einnig er fulltrúi frá Íslandi í
stjórn verkefnisins.
Verkefni undir stjórn Rf
Lífvirk efni og bindiefni úr
aukafurðum og uppsjávarfisk-
um.
Markmiðið með verkefni um
lífvirk efni og bindiefni úr auka-
afurðum og uppsjávarfiskum, er
að þróa aðferðir til að framleiða
bindiefni og fæðubótaefni úr
aukafurðum og uppsjávarfiskum.
Tíu aðilar frá fjórum löndum
vinna saman í verkefninu. Þar af
eru þrjár rannsóknastofnanir, Rf á
Íslandi, Ifremer í Frakklandi og
Ipimar í Portúgal, þrjú fyrirtæki,
Primex á Íslandi, CTPP í Frakk-
landi og Marinova í Danmörku,
auk fjögurra háskóla í Frakklandi.
Guðjón Þorkelsson á Rf stjórnar
verkefninu.
Verkefnið skiptist í nokkra
hluta:
• könnun á magni, dreifingu og
eiginleikum þess hráefnis sem
kemur til greina að prófa
• framleiðsla og einangrun á
fiskpróteinum með nýjum
vinnsluaðferðum
• framleiðsla á niðurbrotnum
próteinum af mismunadi gerð
með ensýmum og fleiri aðferð-
um.
• mælingar á vinnslueiginleik-
um og lífvirkni
• mælingar á stöðugleika og
bragði
• uppskölun í verksmiðjum fyr-
irtækjanna.
Prótein
Afurðirnar úr framleiðslutil-
raununum verða nokkrar blöndur
með próteinum sem hefur verið
sundrað mismikið. Þessi aðskiln-
aður á blöndum eftir magni
sundrunar er lykillinn að því að
geta annars vegar framleitt
fiskprótein sem hægt er að nota
sem bindiefni í fiskiðnaði eða öðr-
um matvælaiðnaði og hins vegar
prótein sem hægt væri að nota
sem fæðubótarefni og í heilsu-
fæði.
Hugsanleg lífvirkni mikið
sundraðra próteina, þ.e. peptíða
úr sjávarfangi, er sennilega mest
spennandi hluti verkefnisins.
Með lífvirkni er átt við áhrif á
líkamsstarfsemina þannig að
komið sé í veg fyrir eða hægt á
þróun sjúkdóma. Áhrifin geta
verið krabbameinshemjandi, til
lækkunar á blóðþrýstingi, til
stjórnunar á matarlyst, til að eyða
eða koma í veg fyrir bólgur, til að
efla mótstöðuafl. o.fl.
Mikilvægt verkefni
Verkefnið gæti verið fyrsta skrefið
í löngum ferli. Fyrst þarf að vera
hægt að framleiða efnin. Til þess
þarf að þróa vinnsluferla til að
komast yfir þær hindranir sem í
dag eru á vinnslu þessara vöruteg-
unda. Síðan þarf að staðfesta
virkni þeirra með sérhæfðum
mælingum. Loks þarf að sanna að
þau virki eftir að þeim hefur verið
bætt í markfæði og þeirra neytt.
Því er nauðsynlegt að vera í nánu
samstarfi við næringarfræðinga í
verkefni eins og þessu.
Verkefnið skiptir miklu máli
fyrir hagsmuni sjávarútvegsins.
Mikilvægt er að sjávarútvegur í
allri Evrópu styðji og fylgist vel
með þessari þróun, því rannsóknir
sem þessar er í fullum gangi bæði
í Austur-Asíu og Norður-Amer-
íku. Þá er annar matvælaiðnaður í
heiminum, eins og t.d. mjólkur-
iðnaður og sojapróteiniðnaður,
kominn miklu lengra í þessari
þróun heldur en fiskiðnaður.
(Millifyrirsagnir eru blaðsins)
Næringarfræði
Íslensk þátttaka
1 – Áhrif fiskneyslu á að halda niðri ristilbólgum og
koma í veg fyrir ristilkrabbamein
2 – Fiskneysla og heilsa ungs fjölskyldufólks í Evr-
ópu
3 – Efnaskipti omega3 fitusýra og hjartasjúkdómar
Hegðun og vellíðan neytenda í Evrópu
4 – Neysla sjávarfangs. Þættir sem hafa áhrif á við-
horf, val og skoðanir neytenda.
5 – Bætt bragðgæði sjávarfangs fyrir neytendur
6 – Upplýsingar og samskipti. Mat á þörfum neyt-
enda fyrir sjávarfang og þróun á virkum sam-
skiptum um sjávarfang.
7 – Mat neytenda og vilji til að kaupa tilbúna
skyndirétti og aðrar vörur úr sjávarfangi.
Öryggi sjávarfangs - áhætta og kostir
8 – Þróun staðlaðrar viðmiðunaraðferða til grein-
inga á ákveðnum vírusum
9 – Aðgerðir til að draga úr svæðisbundinni áhættu
við framleiðslu á skelfiski
10 – Hraðvirkara mat á överumengun við veiðar og
vinnslu á sjávarfangi
11 – Biogenic amines in seafoods - assessment and
management of consumer exposure (BIOCOM).
Biogenisk amín í sjávarfangi. Mat og aðgerðir til
að koma í veg fyrir snetringu við neytendur
12 – Samþætt kerfi um áhættugreiningu
Frá uppruna í neytendavörur
13 – High-added value functional seafood products
for human health from seafood by- products by
innovative mild processing (PROPEPHEALTH).
Lífvirk efni úr aukafurðum og uppsjávarfiskum.
14 – Hindrunartækni til að auka gæði og öryggi sjáv-
arrétta
15 –\Hindrun á þránun til að viðhalda heilnæmi og
gæðum sjávarfangs.
16 – Þróun á nýjum vörum úr sjávarfangi með lífvirka
efnisþætti úr sjávarfangi eða plöntum til að
bæta heilsu neytenda.
Fiskeldi
17 – Erfðir og lífeðlisfræði gæðaþátta eldisfisks
18 – Siðferðislegir gæðaþættir fiskeldis. Hlutverk eld-
isaðferða og framleiðslukerfa.
19 – Bestun aðstæðna fyrir slátrun eldisfisks til að
hámarka gæði
Rekjanleiki
20 – Aðferðir
21 – Notkun
22 – Vottun