Ægir - 01.07.2003, Blaðsíða 73

73
R A N N S Ó K N I R
Eyðing óendurnýjanlegra
auðlinda
Vinnan fór þannig fram að upp-
lýsingum um efna- og orkunotk-
un, úrgang og útblástur var safn-
að á öllum stöðum í ferlinum.
Þær eru síðan nýttar til að meta
gróðurhúsaáhrif, eyðingu auð-
linda, áhrif á heilsu manna og
önnur umhverfisáhrif. Til að
skýra þetta betur þá skulum við
líta t.d. nánar á flutning vörunn-
ar. Upplýsingum var safnað um
hvers konar farartæki voru notuð,
hversu langa vegalend var farið og
hversu mikið magn farartækið
flutti af fiski. Síðan var hægt að
reikna olíunotkunina og í fram-
haldi af því losun koldíoxíðs og
loks að meta gróðurhúsaáhrifin.
Í ljós kom að helstu umhverfis-
áhrifin í ferlinu eru eyðing óend-
urnýjanlegra auðlinda, áhrif á
heilsu manna og losun gróður-
húsalofttegunda. Þetta má eink-
um rekja til olíunotkunar, sem er
mest við veiðarnar. Aðrir þættir
skiptu mun minna máli en að
veiðunum slepptum skiptu flutn-
ingar á erlendan markað mestu
máli hvað umhverfisáhrif varðar.
Þegar geymsla og eldun eru skoð-
uð kemur í ljós munur á milli
landa vegna mismunandi aðferða
við rafmagnsframleiðslu. Umtals-
vert minni umhverfisáhrif eru
þannig við notkun íslensks raf-
magns, sem er framleitt með end-
urnýjanlegum auðlindum, en við
notkun rafmagns í Evrópu sem er
framleitt mikið til með kolum og
olíu. Mynd 2 sýnir hlutfallslega
Stím á
Stím til hafnar
Fiskiskip í höfn
Veiðar og vinnsla
Flutningur
til Reykjavíkur
Geymsla í frysti
Flutningur
til Bretlands
Geymsla í
frysti
Flutningur
til neytenda
Eldamennska
Neysla
miðin
Orka
Efni
Rusl
Ósoneyðandi áhrif
Gróðurhúsaáhrif
Eyðing auðlinda
Súrt regn
Áhrif á heilsu
Mynd 1. Vistferill þorsks frá hafi til maga.
93,2%
0,02%4,6%
0,9% 0,3%
0,9% Fullvinnssluskip (93,2%)
Veiðarfæri (0,9%)
Flutningur á sjó og landi
(4,6%)
Umbúðir (0,9%)
Geymsla (0,02%)
Matreiðsla (0,3%)
Mynd 2. Hlutfallsleg skipting umhverfisáhrifa þorsks frá hafi til maga.