Ægir - 01.02.2005, Blaðsíða 21

21
S T R Ý T U R A N N S Ó K N I R
verður sem fyrr segir notast við
kafbátinn góða sem LÍÚ gaf Há-
skólanum á Akureyri á síðasta ári.
Erlendur Bogason segir að kafbát-
urinn muni nýtast afar vel í þess-
ar rannsóknir. „Strýturnar eru á
mismunandi dýpi og um er að
ræða stórt svæði. Það hefur ótví-
ræða kosti að geta sent kafbátinn
niður og látið hann skanna svæð-
ið. Ef við sjáum eitthvað áhuga-
vert getum við kafað niður og
tekið sýni á þeim stöðum. Ef við
viljum fara dýpra, á það dýpi þar
sem kafari getur ekki athafnað
sig, getum við nýtt griparma á
kafbátnum til þess að taka sýni.
Þessi tækni nýtist okkur mjög
vel. Ég get nefnt sem dæmi að
við hyggjumst nýta þennan kaf-
bát til þess að ná gassýnum á allt
að 200 metra dýpi á Skjálfanda
síðar á þessu ári,“ segir Erlendur
og Hreiðar Þór bætir við að út af
Skjálfanda og á Kolbeinseyjar-
svæðinu sé vitað um jarðhita-
svæði neðansjávar sem lítið hafa
verið rannsökuð til þessa, en með
þessum nýja kafbáti opnist ýmsir
nýir möguleikar í þeim efnum.
Ekki er ljóst hversu langan
tíma rannsóknirnar á strýtunum í
Eyjafirði koma til með að taka, en
gera má ráð fyrir nokkrum árum.
Það ræðst þó að nokkru leyti af
því fjármagni sem fæst til verks-
ins. „Við erum með ákveðið fjár-
magn til reiðu í rannsóknirnar í
ár, en reynslan er sú að rannsóknir
vefja alltaf utan á sig og þær
verða víðtækari en upphaflega var
lagt upp með. Við hjá Hafró ætl-
um að sigla með kafbátinn yfir
sprungusvæðið á nýja hverasvæð-
inu endilangt og taka myndir all-
an tímann. Þannig fáum við
glögga mynd af lífverunum. Við
sendum kafara síðan niður til þess
að taka sýni af stöðum sem við
teljum áhugaverð,“ segir Hreiðar
Þór.
Á eftir að vekja mikla athygli
Í ljósi þess hversu einstakar
hverastrýturnar eru í Eyjafirði er
alveg ljóst að svæðið mun vekja
mikla athygli ferðamanna. Raun-
ar er búið að ákveða að setja upp
tvö skilti til að skýra út þetta
náttúrufyrirbæri, en til viðbótar
er ljóst t.d. að kafarar víðsvegar
að eiga eftir að sækja í að fara nið-
ur að strýtunum. Þar ber hins
vegar að fara varlega og eftir sett-
um reglum, enda eru strýturnar
friðlýstar, eins og fyrr segir, í það
minnsta þær sem fundust fyrst í
austanverðum Eyjafirði. En Er-
lendur Bogason telur að unnt
væri að setja köfurum skýrar regl-
ur um köfun niður að strýtunum.
„Eftir að nýja strýtusvæðið fannst
á síðasta ári opnast möguleikar til
þess að skipta svæðunum niður
og hafa eitt svæði opið í einu, en
loka hinum. Það er alveg ljóst að
hér er um einstakt tækifæri fyrir
kafara að ræða. Það er væntanlega
einstakt að menn geti kafað í
einnar gráðu heitum sjó og á
sama stað brennt sig! Þetta finnst
hvergi í heiminum.“
Hreiðar Þór segir ekki unnt að
banna alla umferð um svæðið og
það sé heldur ekki ætlunin. Þvert
á móti sé fyrirhugað að safna sem
mestum upplýsingum í sarpinn
til þess að miðla til almennings.
Strýturnar geti þannig verið mik-
ill og góður stuðningur við þá af-
þreyingu sem þegar er til staðar í
Eyjafirði. „En það er hins vegar
alveg ljóst að það verður að setja
ákveðnar reglur um umgengni
við strýturnar, enda um einstök
náttúrufyrirbæri að ræða.“
Hversu gamlar eru strýturnar?
Ekki liggja fyrir upplýsingar um
aldur á strýtunum, en eitt er þó
víst að þær hafa myndast eftir síð-
ustu ísöld, fyrir um 10 þúsund
árum. Aldurinn er einn þeirra
þátta sem verður rannsakaður ná-
kvæmlega í þeim rannsóknum
sem framundan eru. „Vatn í strýt-
unum sem fundust fyrst var m.a.
rannsakað af Hrefnu Kristmanns-
dóttur, sem nú starfar við HA, og
samkvæmt þeim rannsóknum er
talið að það eigi upptök sín uppi
á hálendinu, það hafi síðan fallið
niður í berglög og komið þarna
upp mörg þúsund árum síðar.
Þetta segir hins vegar ekkert um
aldur á strýtunum,“ segir Hreiðar
Þór Valtýsson.
1) Enn sem er beinast rannsóknirnar bara að
nýju strýtunum þó áhugi sé á því að rannsaka
gamla svæðið síðar.
Erlendur Bogason kafari er öðrum mönnum fróðari um strýturnar í Eyjafirði, en hann
hefur ítrekað kafað niður að þeim - bæði út af Hjalteyri og í austanverðum firðinum.
aegirfeb2005-Breytt-2tbl 1.3.2005 13:33 Page 21