Ægir - 01.04.2005, Blaðsíða 11

11
F L U T N I N G A R
Bent er á að eina flutningaleið-
in þar sem sjóleiðin sé styttri en
landleiðin sé til Vestfjarða, ef far-
ið er norður fyrir land. Flutninga-
leiðin til Akureyrar sé lengri með
skipi, sérstaklega ef siglt er suður
fyrir landið. Þá sé afhendingar-
tími vöru mun styttri og afhend-
ingar tíðari í landflutningum.
Móttakendur vöru séu því tilbún-
ir að greiða mun hærra verð fyrir
landflutningsþjónustu sem geri
samkeppnisstöðu strandflutnings-
þjónustu ójafna.
Þess er getið í skýrslunni að
sjóflutningar hafi ekki lagst af við
strendur landsins. Jaxlinn sigli á
Vestfjarðahafnir og sömuleiðis sé
hann farinn að hafa viðkomu á
Eyjafjarðarhöfnum. Og til viðbót-
ar leysi stórfyrirtæki hluta af
flutningamálum sínum með bein-
um leiguferðum inn á hafnir
landsins og stóru skipafélögin
sendi sín skip inn á hafnir lands-
ins í þeim tilfellum þar sem næg
eftirspurn er eftir þjónustu þeirra.
Tekjuskerðing hafna
Samkvæmt skýrslunni hafa tekjur
hafna lækkað um 77 milljónir
króna á ári þegar Eimskip lagði af
strandflutninga með gámaskipi,
en þá er gert ráð fyrir að útflutn-
ingshafnirnar Vestmannaeyjar,
Eskifjörður og Reykjavík haldi
verulegum hluta af sínum tekjum
þar sem viðkomum stórra flutn-
ingaskipa muni fjölga.
„Tekjuskerðingin kemur illa
niður á þeim höfnum sem ekki
eru útflutninghafnir en þó má
vænta þess að tekjur af viðkom-
um frystiskipa í útflutningi muni
aukast. Sveigjanleiki í rekstri
hafna er takmarkaður vegna fastra
kostnaðarliða eins og fjármagns-
og afskriftaliða. Nú þegar strand-
siglingar gámaskipa leggjast af er
sýnt að einhverjar hafnir þurfa að
draga úr rekstrarkostnaði til að
mæta tekjulækkun. Hugsanlegt
er að hafnir stofni með sér hafna-
samlög til að bregðast við breytt-
um aðstæðum.
Gjaldskrár hafna voru nýlega
gefnar frjálsar og því er hugsan-
legt að hafnir geti nú aukið tekj-
ur með því að laða til sín þunga-
flutninga í auknu mæli með sér-
stökum samningum og breyting-
um á gjaldskrám. Hafnasamband
sveitarfélaga bendir á að stór-
flutningar af ýmsu tagi, svo sem
sementsflutningar, eigi ekki
heima á vegum,“ segir orðrétt í
skýrslunni.
Útstreymi koldíoxíðs
Í skýrslunni er ítarlega fjallað um
samanburðinn á útstreymi koldí-
oxíðs annars vegar frá sjóflutning-
um og hins vegar landflutning-
um. Samkvæmt flestum mæling-
um er útstreymið mun minna frá
sjóflutningum, en í skýrslunni er
tekið fram að ákveðnum forsend-
um sé munurinn ekki eins mikill
og fljótt á litið virtist vera.
„Ávinningurinn við að flytja
flutninga frá landi yfir á sjó væri
rétt rúmlega 20.000 tonna minna
útstreymi af CO2 á hverju ári,
samkvæmt þessu dæmi. Slíkt
myndi minnka útstreymi frá sam-
göngum um 3,5% og heildarút-
streymi frá Íslandi um 0,6-0,7%.
Það skal þó ítrekað að þetta dæmi
er tæpast raunhæft, þar sem mik-
ill hluti núverandi flutninga á
landi myndi varla færast út á sjó
jafnvel þótt hlutfallsleg skilyrði
strandflutninga myndu batna
verulega, en þar má nefna mjólk-
urflutninga, olíuflutninga, fisk-
flutninga og flutning á ferskum
matvælum í verslanir,“ segir í
skýrslunni.
Skýrsla nefndar á vegum samgönguráðuneytisins:
Mat lagt á sjó- og landflutninga
Í áliti nefndar sem samgönguráðuneytið fól að
skoða þróun flutninga innanlands, ekki síst í
ljósi þess að strandsiglingar hafa lagst af,
kemur fram það álit að ríkisvaldið eigi ekki og
geti ekki gripið til aðgerða sem miði að því að
færa meginþunga flutninga á sjó. Vandséð sé
að slíkar aðgerðir gætu snúið þróuninni við og
ekki sé unnt að sjá að samfélagslegir hagsmun-
ir krefjist slíks, svo vitnað sé beint í skýrsluna.
„Sveigjanleiki í rekstri hafna
er takmarkaður vegna fastra
kostnaðarliða eins og fjár-
magns - og afskriftaliða. Nú
þegar strandsiglingar gáma-
skipa leggjast af er sýnt að
einhverjar hafnir þurfa að
draga úr rekstrarkostnaði til
að mæta tekjulækkun. Hugs-
anlegt er að hafnir stofni
með sér hafnasamlög til að
bregðast við breyttum að-
stæðum,“ segir m.a. í skýrsl-
unni.
aegirapríl2005 6.5.2005 11:58 Page 11