Ægir - 01.07.2005, Blaðsíða 22

22
H A F Í S
Stefnt er að því að
setja upp ítarlega sýn-
ingu um hafís við Ís-
land í Hillebrandts-
húsi á Blönduósi.
Hugmyndina að sýn-
ingunni á Þór Jakobs-
son, veðurfræðingur
á Veðurstofu Íslands.
„Ég hef verið með þessa hug-
mynd í allmörg ár og fyrir tveim-
ur árum eða svo fór ég að horfa til
þess að slíkt safn gæti verið að
Blönduósi og ég hef átt ágætt
samstarf við bæjarstjórnina þar
um að útfæra þessa hugmynd.
Það er til geysilega mikið af upp-
lýsingum um hafís í Íslandssög-
unni og maður myndi reyna að
koma þeim upplýsingum á fram-
færi með veggspjöldum, ljós-
myndum og fleira. Hafísinn er
nátengdur veðurfræðinni í ald-
anna rás og straumunum um-
hverfis landið. Einnig tengist
hann atvinnuvegunum - sjó-
mennsku og landbúnaði. Hafís-
inn tengist sömuleiðis dýralífi og
einnig er nauðsynlegt að gera
grein fyrir nútíma tækni við
mælingar á útbreiðslu hafíss - t.d.
fjarkönnun og tengja hafísinn við
siglingar. Síðan er hægt að segja
frá eðli íss og hvernig hann er eitt
form af vatni. Það er því af nógu
af taka við að setja upp slíka sýn-
ingu,“ segir Þór, en horft hefur
verið til þess að setja upp hafís-
sýninguna í Hillebrandtshúsi á
Blönduósi, sem er kennt við Frið-
rik Hillebrandt, faktor, en húsið,
sem hefur verið endurbyggt, er
talið eitt elsta timburhús lands-
ins.
Nokkurra ára verkefni
Hugmyndin er sú að Blönduós-
bær standi fyrst og fremst straum
að uppsetningu og rekstri slíkrar
hafíssýningar, en Þór segist vænta
þess að unnt sé að fá stuðning er-
lendis frá. „Við eigum í töluverðu
samstarfi við þjóðir hér á norður-
slóðum um hafísrannsóknir - t.d.
Norðurlöndin og Kanada,“ segir
Þór.
Næsta skref í uppsetningu haf-
íssýningar á Blönduósi er að fá til
þess verks fagmann á þessu sviði.
„Við höfum út af fyrir sig ekki
hug á að taka stórt skref í þessu
verkefni í ár, en það verði stærra á
næsta ári og síðan koll af kolli.
Ég get ekki sagt til um núna
hversu vel okkur vinnst í verkefn-
inu, en ég vænti þess að eftir
fimm ár eða svo geti verið komin
upp sýning ekki ósvipuð jökla-
sýningunni á Hornafirði, þar sem
hefur tekist mjög vel til. Ég tel
að vel fari á því að hafa hafíssýn-
ingu á Blönduósi, enda hefur haf-
ís verið tíður í Húnaflóa og hvíta-
birnir hafa oft verið honum
tengdir,“ segir Þór.
Mikið til af upplýsingum
frá fyrri tíð
Þór lýsir sérstöðu Íslands varð-
andi hafís á norðurslóðum á þann
veg að landið sé í jaðri hafíssvæð-
is, sem til dæmis eigi ekki við
um Nýfundnaland og austur-
strönd Grænland, sem árlega fái
að kenna á hafísnum. „Einnig vil
ég nefna að við Íslendingar höfum
yfir að ráða meiri þekkingu á for-
tíðinni varðandi hafísinn en
margar aðrar þjóðir. Forfeður
okkar voru duglegir að skrifa nið-
ur upplýsingar um veður, hafís og
fleira og því eru til miklar upp-
lýsingar um fyrri tíð,“ segir Þór.
Hvað veldur hlýnuninni?
Landsins forni fjandi gerði enn
eina ferðina vart við sig á liðnum
vetri og segir Þór Jakobsson að
þetta hafi verið mesta hafíshrina
síðan árið 1979. Ísspöngin fjar-
Stefnt að „hafíssetri“ í
Hillebrandtshúsi á Blönduósi
Þór Jakobsson: „Haldi þessi þróun áfram geta opnast auknir möguleikar á siglingum í
norðurhöfum, og jafnvel þvert yfir Norður-Íshaf og til Austur-Asíu.“
Mynd úr skýrslunni „Impacts of a warming Arctic“
„Neikvæða hliðin á
þessum loftlagsbreyt-
ingum t.d. sá að sífrer-
inn í Kanada og Síberíu
hefur minnkað og síðan
geta hvítabirnir verið
hreinlega í hættu,“ seg-
ir Þór Jakobsson.
Mynd úr skýrslunni „Impacts of a warming Arctic“