Ægir - 01.09.2005, Blaðsíða 22

22
F J Á R M Á L
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
140.000
160.000
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
lánsfé og beinum erlendum lántökum til sjávarútvegs á föstu verði
árin 1980 til 2004
Erl gengistr. Innlend Alls
Tafla 2 - Áætlaðar eignir og skuldir fyrirtækja í sjávarútvegi
árin 1986-2002 í milljörðum króna
Eigið fé
Eignir Skuldir Hreint verðl. Eiginfjár-
Ár alls alls eigið fé 2001 hlutfall
1986 42,3 36,8 5,5 16,0 0,1
1987 68,2 45,8 22,4 53,4 0,3
1988 85,9 70,6 15,3 30,4 0,2
1989 103,0 88,0 15,0 24,7 0,1
1990 102,4 87,0 15,4 23,6 0,2
1991 112,9 93,9 19,0 26,8 0,2
1992 110,6 94,4 16,2 22,6 0,1
1993 116,8 101,8 15,0 20,3 0,1
1994 116,5 95,6 20,9 27,9 0,2
1995 122,0 93,6 28,4 37,4 0,2
1996 156,7 116,1 40,6 52,3 0,3
1997 167,6 123,5 44,1 55,8 0,3
1998 191,2 139,7 51,5 63,9 0,3
1999 222,4 160,3 62,1 73,6 0,3
2000 242,7 165,2 77,5 88,0 0,3
2001 279,6 195,5 84,1 88,3 0,3
2002* 300,1 191,9 108,3 111,0 0,4
2003* 185,5
10,0%
-5,0%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Mynd 2 Raunvextir lána bankakerfis, fjárfestingarlánasjóða og lánasjóða ríkis til sjávarútvegs ásamt
vöxtum beinna erlendra lántaka og endurlánaðs erlends lánsfjár árin 1990 til 2004
Miðaðir við innlend kjör allra lána Meðaltal yfir lánstíma
Mynd 1 - Lán innlánsstofnana, fjárfestingarlánasjóða og lánasjóða ríkis ásamt
endurlánuðu erlendu lánsfé og beinum erlendum lántökum árin 1980 til 2004.
Mynd 2 - Raunvextir lána bankakerfis, fjárfestingarlánasjóða og lánasjóða
ríkis til sjávarútvegs ásamt vöxtum beinna erlendra lántaka og
endurlánaðs erlends lánsfjár árin 1990til 20 4.
ríkjunum er lægra en íbúar auð-
ugra ríkja eiga að venjast. Reynd-
in hefir verið sú að hnattvæðing
stuðlar að flutningi framleiðslu
þangað sem hún er ódýrust.
Skömmu eftir seinni heims-
styrjöldina var Japan meðal ódýr-
ustu þróunarlanda. Hagvöxtur
var þar ámóta og hann er nú í
Kína. Japönsk og suðurkórversk
fyrirtæki hafa nú flutt hluta fram-
leiðslu sinnar þangað sem ódýrar
er að framleiða viðkomandi vöru.
Líklegt er að Kína fylgi í kjölfarið
og að því komi að ekki svari
kostnaði að senda fisk hálfan
hring um hnöttinn til Kína til
vinnslu og síðan aðra eins vega-
lengd á markað sem fullunna
vöru.
Fyrir utan markaðsmálin skipta
aðdrættir og afli verulega miklu
fyrir sjávarútveginn. Ýmsa blikur
virðast vera á lofti. Mikill dauði
sjófugla er talinn bera vott um lé-
legt ástand lífríkis sjávar, er þar
meðal annars veiðum sandsílis og
kolmunna kennt um. Aflaheim-
ildir eru nú aðeins svipur hjá sjón
miðað við þá veiði sem talin var
samrýmast bestu sókn við kjörað-
stæður, hvað þá þeim 500 þús.
smálestum sem álitið var að
þorskstofninn gæti þolað einstök
ár án þess að hætta væri á yfirvof-
andi hruni hans.
Lítið hefir farið fyrir umræðu
undanfarið um þörf þess fyrir Ís-
land og sjávarútveginn að tengj-
ast stærri efnahagsheild og stærra
myntsvæði með upptöku evrunn-
ar. Kostirnir hafa verið nefndir
lægri vextir, sparast myndi kostn-
aður við að skipta krónum í ann-
an gjaldmiðil og öfugt og að sam-
keppnisstaða greinarinnar gagn-
vart sjávarútvegsfyrirtækjum inn-
an viðkomandi efnahagsheildar
myndi styrkjast. Sá böggull fylgir
hins vegar skammrifi að til þess
að fýsilegt væri að tengjast
ákveðnu myntbandalagi þyrfti
hagsveifla hins íslenska hagkerfis
og bandalagins að vera samstíga
því að efnahagsaðgerðir sem hent-
uðu bandalaginu á þensluskeiði
gætu verið óhagstæðar íslenska
hagkerfinu á samdráttarskeiði.
Nafnlaun þyrftu að vera sveigjan-
leg og vinnuafl hreyfanlegt því ef
til samdráttar kæmi á einu svæði
yrði vinnuafl að geta flutt sig
annað eða það tekið á sig hreina
kjararýrnun.
Viðskiptakjaravísitala sjávarút-
vegs heldur áfram að lækka eins
aegir9sept2005 7.11.2005 18:18 Page 22