Ægir - 01.09.2005, Blaðsíða 26

26
S M Á B Á TA R
Formaður LS varpar varpar fram þeirri spurningu
hvað áframhaldandi stækkun smábátanna þýði:
Ekki lengur smábátaútgerð
Á aðalfundi Lands-
sambands smábátaeig-
enda 14. og 15. októ-
ber sl. minnist Arthur
Bogason, formaður
sambandsins, þess að
tuttugu ár væru nú
liðin frá stofnun LS.
Hann sagðist telja
nokkuð ljóst að ef
samtökin hefðu ekki
verið stofnuð á sínum
hefði smábátaútgerð á
Íslandi liðið undir lok
í kjölfar þess að lög
um stjórn fiskveiða
voru staðfest á Alþingi
árið 1984.
„Á aðeins 20 árum hefur smá-
bátaflotinn tekið algerum stakka-
skiptum,“ sagði Arthur. „Hann
hefur horfið frá því að vera hug-
ljúf draumkennd minning um
gamlan tíma, þar sem aldraðir
einstaklingar reru kænu út á
spegilslétt haf í sólarupprás eða
sólarlag, í það að vera svar við sí-
harðnandi kröfum nútímans um
sjálfbærar og ábyrgar fiskveiðar,
bæði gagnvart umhverfi hafs og
manns. Smábátaútgerðin hefur
breyst frá því að vera nokkurs
konar aukabúgrein og afþreying í
alvöru atvinnuveg sem að kveður
og eftir er tekið, ekki einungis
hérlendis heldur og erlendis.“
Arthur fullyrti að smábátaút-
gerðin væri að afla besta hráefnis-
ins fyrir neytendur, hún væri í
sterkari tengslum við strand-
byggðirnar en útgerð stærri skipa
og skapaði tengsl sjósóknar og
byggðar, sem annars myndu
dofna og jafnvel rofna að lokum.
Síðast en ekki síst,“ segir Arth-
ur, „höfum við fullyrt að afkoma
þessarar útgerðar geti verið betri
en annarra, og því verðugt verk-
efni, ekki síst þessar stundirnar
fyrir hagfræðinga samtímans að
reikna hvort það sé útgerð smá-
bátanna eða annarra sem lifað
gæti af til langframa sterkt gengi
krónu og gríðarhátt olíuverð.
Smábátaútgerðin hefur innbyggð-
an sveigjanleika til að glíma við
þessar erfiðu kringumstæður sem
aðrar útgerðir hafa síður. Vissu-
lega reynir á þolrif allra í sjávar-
útveginum við núríkjandi kring-
umstæður, en smábátaeigendur
hafa áður séð hann svartan og
þraukað af. Það er ekkert að
breytast.“
Smábátar eða ekki smábátar?
Arthur sagði að í kjölfar þess að
allur smábátaflotinn var færður
undir kvótakerfi hafi tvenns kon-
ar vangaveltur orðið tilefni um-
ræðna. Annars vegar að kerfin
verði sameinuð hvað varðar fram-
sal aflaheimilda og hins vegar að
leyfa beri enn frekari stækkun
smábátanna.
„Hlutverk Landssambands
smábátaeigenda er að standa vörð
um smábátaútgerðina í landinu.
Við höfum reynslu af því hvað
opið framsal milli stórra og
smárra hefur í för með sér. Slíkt
þýðir einfaldlega endalok smærri
útgerðarinnar. Standi vilji manna
til að stækka bátana enn frekar en
orðið er, er ekki lengur um smá-
bátaútgerð að ræða.“
„...liggja svo fastir á
grátmúrnum“
Arthur kvaðst telja brýnt að gerð-
ir verði heildar kjarasamningar
fyrir ráðnar áhafnir smábáta. „Það
er mitt álit að núverandi þróun
og ástand sé dæmt til að líða und-
ir lok. Frekar en að vera þvingaðir
til hlutanna eigum við að sýna
frumkvæði í málinu,“ segir Arth-
ur.
Þá ræddi hann um línuívilnun-
ina og sagði ljóst af umræðum á
fundum svæðisfélaga smábátasjó-
manna sl. haust að núverandi
kerfi þætti mönnum ekki bjóð-
andi. Hann skoraði á sjávarút-
vegsráðherra að breyta núverandi
línuívilnunarkerfi með það að
leiðarljósi „að verðlauna notkun
umhverfisvæns veiðarfæris, með
sanngjarnari hætti en nú er.“
„Þessi aðferðafræði, þ.e. að
hygla ákveðnu veiðarfæri getur
verið stórsnjallt verkfæri í hönd-
um ráðamanna til að auka virði
sjávarfangs. Þannig vil ég beina
þeirri hugmynd til sjávarútvegs-
ráðherra, að taka upp ívilnun
varðandi uppsjávarveiðar, þar sem
þeim er hyglað sem veiða til
manneldis.
Mig satt best að segja undrar
hvers vegna stórútgerðin hefur
ekki reynt að sjá björtu hliðarnar
á þessum málum og farið fram á
slíka „manneldisívilnun“. En þeir
liggja svo fast á grátmúrnum að
sólin nær aldrei að þurrka
táraflauminn.“
Halldór Ásgrímsson, forsætisráðherra, og Arthur Bogason, formaður Landssambands
smábátaeigenda, á aðalfundi sambandsins. Mynd: Sigurður Bogi Sævarsson.
aegir9sept2005 7.11.2005 18:18 Page 26