Ægir - 01.11.2005, Blaðsíða 33

33
Æ G I S V I Ð TA L I Ð
áhöfninni norður á Svalbarða og skiptum þar, en sl.
sumar fórum við til hafnar í Noregi og höfðum
áhafnaskipti þar, sem skýrist af því að við vorum að
veiða síldina sunnar og vestar sl. sumar en sumarið
2004.
Við höfum verið að taka norsk-íslensku síldina al-
veg norður á 76. gráðu. Síldin hrygnir við Vestfjor-
den og kemur síðan í vestur út í Síldarsmuguna og
þaðan áfram í vestur. Ég minnist þess að þegar ég var
að byrja á norsk-íslensku síldinni á áttunda áratugn-
um fékkst mest af henni í færeyskri lögsögu, en í
mörg undanfarin ár hefur sáralítil síldveiði verið þar.
Þó má merkja að síldin hafi verið að ganga í vaxandi
mæli inn í bæði íslenska og færeyska lögsögu á síð-
ustu tveimur árum.“
Fjarvistirnar venjast illa
Kannski má á vissan hátt segja að það sé ákveðinn
lífsstíll að starfa til sjós - og vera í burtu margar vik-
ur í hverjum túr. „Það venst illa að vera svona lengi í
burtu frá fjölskyldunni,“ segir Arngrímur. „Fjarvistir
eru flestum erfiðar, en síðan er það undir hverjum og
einum komið hvernig úr þessu er unnið. Maður ætti
auðvitað að vera farinn að venjast þessu eftir öll þessi
ár, en ef eitthvað er finnst mér fjarvistirnar vera erfið-
ari núna en þegar ég var að byrja í þessu. En kannski
er maður búinn að vera of lengi í þessu? Þetta eru jú
orðin 36 ár,“ segir Arngrímur, en af þeim starfs-
mönnum sem hafa verið hjá Samherja í gegnum tíð-
ina er Arngrímur með mesta skipstjórnarreynslu.
Lítið og þröngt samfélag
Það er í mörg horn að líta fyrir skipstjóra á stórum
vinnustað eins og Vilhelm Þorsteinsyni. Hvernig
myndi Arngrímur lýsa starfinu?
„Ég segi eins og maðurinn sagði við mig þegar ég
spurði hann á bryggjunni úti í Bergen þegar ég var
að fara um borð í Garðar hvert mitt hlutverk væri.
Þá svaraði maðurinn: „Þú berð ábyrgð á þessu!“ Það
er nokkuð til í þessu. Maður ber fyrst og fremst
ábyrgð á skipinu frá því að það fer frá bryggju og þar
til það leggst aftur að bryggju. Það má kannski segja
að ég sé verkstjóri um borð, þó svo að ég hafi undir
sér mér verkstjóra sem stýra ákveðnum verkþáttum
um borð. En almennt er það svo að ekkert er manni
óviðkomandi. Þetta er lítið og þröngt samfélag,
þverskurður af þjóðfélaginu. Ólíkir menn, með ólíkt
skap, sem verða að læra að sitja þröngt. Fyrir marga
er mjög mikill lærdómur að vera hluti af slíku sam-
félagi. Það koma upp hin ólíklegustu mál úti á sjó
og ég held að það sé afar mikilvægt að allir í áhöfn-
inni geti leitað til skipstjórans með ýmis mál sem á
þeim brenna. Sjómenn eru ekki minni tilfinninga-
verur en aðrir. Ef einhver erfið mál koma upp úti á
sjó, þá verður maður einfaldlega að klára þau, það er
ekkert val í því. En það er nú svo að þegar vel geng-
ur, mikið fiskast og nóg er að gera, þá er léttara yfir
mannskapnum. Og veðrið hefur líka mikið að segja.
Þannig er oft léttara yfir mönnum yfir sumartímann
þegar veðrið er betra og næturnar bjartar, heldur en í
kolniðamyrki og kuldatíð á vetrum.“
Að fara vel með áhöfn og skip
„Það sem ég legg mesta áherslu á er að fara vel með
áhöfn og skip. Síðan er hugsunin auðvitað sú að fiska
sem mest og búa til verðmæta vöru og skila öllu
heilu heim. Ég er alltaf með andvara á mér frá því að
fari er frá bryggju og þar til komið er heim aftur.
Innst inni er ég alltaf á vakt og það er hinn eðlileg-
asti hlutur. Fyrir vikið er ég oft nokkuð þreyttur
þegar í land er komið og það tekur nokkra daga að
gíra sig niður og átta sig á því að maður getur að
skaðlausu sleppt því að hlusta á veðurfregnirnar!“
Í hverjum túr á Vilhelm eru 24 í áhöfn - skipstjóri
og stýrimaður sem skiptast á í brúnni, þrír vélstjórar,
matsveinn og tvær átta manna vaktir sem sjá um
veiðarfæri og vinnsluna. Annarri vaktinni stýrir ann-
ar stýrimaður og bátsmaður hinni. „Vaktmennirnir
standa 6 tíma vaktir, sem rúlla allan sólarhringinn,
en skipstjóri og stýrimaður skipta að jafnaði sólar-
hringnum með sér á tveimur tólf tíma vöktum. En
það er þó nokkuð algengt að skipstjóri sé á vaktinni í
fjórtán til sextán og oft upp í átján tíma.“
Vilhelm Þorsteinsson
EA 11 kom til heima-
hafnar fánum prýddur í
september 2000. Þessi
mynd var tekin við það
tækifæri.
Mynd: Þórhallur Jónsson.
aegir11_des2005.qxd 16.12.2005 15:47 Page 33