Tímarit Máls og menningar - 01.12.1941, Blaðsíða 87

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
293
anna heyri tala, og inn i }iá þögn ætti hugur íslend-
inga að flytjast, meðan styrjöldin geisar í kringum oss.
Allt þetta breiðir þú út fyrir mínum huga, meðan
híllinn keyrir i gegnum hinar fögru byggðir Fjallkon-
unnar, þar sem íslendingar „reistu sér byggðir og bú“
og „undu svo glaðir við sitt“. En landar mínir eru mér
þó ekki sammála. Þeir una ekki glaðir við sitt. Kirkj-
ur smákaupstaðanna og sveitanna fyllast ekki út úr
dyrum, þó að gömlu íslenzku sálmarnir hljómi nú aft-
ur eftir nokkrar aldir og' hafi fegurðar hoðskap að færa
þeim í dag ekki síður nauðsynlegan en forðum. Volta-
krossalýður fslands lifir ennþá. Heimspeki Hervés (Ni-
touche), fábjánaháttur innranmiaður í liið eilífa París-
ar kvennafar, er viss með að gera lukku lijá útkjálka-
búum menningarinnar, þessum, sem Balzac lýsir þannig,
„að fyrir ungt skáld að koma fram fyrir slíkt fólk sé
eins og þegar Gabriel engill sé sendur í lireinsunareld-
inn að lesa upp himneskan óð fyrir forhertum djöfl-
um“. Og lijá okkur er ástandið ekki ólíkt. Hin fegursta
list íslenzkrar menningar ber að lokuðum dyrum hjá
þjóð sinni, meðan hún svelgir lítilfjörlega úrkynja þvælu,
samansetta fyrir ofmettar smástéttir stórborga, sem þó
kunna að velja. En sé með þessu verið að „hefja smekk
þjóðarinnar og bæta og fága músiklíf fslands“ -— því
að það er að sögn stefna Tónlistarfélagsins, sem tek-
ið hefur þetta á sínar herðar og flutt þjóðinni undir
þeim fána — þá kemur Tónlistarfélagið of seint fyrir
„að minnsta kosti alla“, þvi að þetta er einungis gamla
lagið að slá peninga út á fáfræði íslenzks almúga, en
ekki að leiðbeina honum eða hefja hann upp til liærri
skilnings tónlistar, sem sagt eitt voltakrossabragðið til.
Ég er farinn að lialda, að það séu ekki slegnir pening-
ar út úr þjóðinni undir fölsku yfirskini á jafn gení-
alan hátt eins og hjá þeim félögum, sem segjast vilja
„liefja“, „hTfta“, „hæta smekk“ og „frelsa“ þjóðina.
Ég vfirgef svo þessar undanrennuliugsanir, sem að
í