Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 19

UM DAGINN OG VEGINN
9
það veitir sér, til dæmis er hvorki bað né vatnssalerni í allri sveit-
inni, og teljast þó slíkir hlutir til lágmarksþæginda í híbýlum manna
nú á tímum.
Samkomuhús handa útigángslirossum
Nú þegar sæmilega rekin bú spenna ekki hest fyrir dráttartæki
nema í viðlögum, og sum ekki árið um kríng, en ferðalög eru farin
í bifreiðum, bregður svo við að hrossafjöldi heldur áfram að aukast
í landinu svo fróðir menn telja hann hafi ekki áður verið meiri,
meðan hesturinn var þarfasti þjónninn. Alment er álitið að af hér-
umbil 70 þúsund hestum í landinu muni 40—50 þúsundum vera
ofaukið. Landbúnaðarsérfræðíngar skora á bændur að leggja af
óþarfa hrossaeign. Árni Eylands kallar slíkan búskap leifar gamall-
ar vanmenníngar, líkjandi við lús. íslenskir hestar eru léleg mark-
aðsvara þó stöku sinnum megi af hendíngu selja smáhópa útúr
landinu við lágu verði. Helgi Briem fyrverandi verslunarfulltrúi í
Miðevrópu hefur skýrt frá því hve illa þessi hross hafi líkað þar
sem þau voru keypt, í Póllandi og Þýskalandi, fyrir stríð, og óhugs-
andi að þar geti orðið frambúðarmarkaður fyrir þau. Tugþúsundir
arðlauss stóðs eru látnar darka í landinu og yrja upp gróður þess.
En málið hefur fleiri hliðar en hina hagrænu. Utigángshrossin
eru meira en leifar gamallar vanmenníngar einsog lús, þau eru bók-
staflega skömm í íslensku þjóðlífi. Menn sem liafa ánægju af að
láta þessar veslíngs skepnur standa úti í vetrarfárviðrum, og naga
sinu, mold og klaka, eru ósviknir dýrakvalarar. í fornum trúar-
brögðum eru dýrakvalarar taldir meðal þeirra sem muni fyrstir
brenna í eilifum eldi.
Þíngmaður úr einu mesta útigángshrossahéraði landsins flutti í
vetur lagafrumvarp um að taka skemtanaskattinn af þjóðleikhús-
sjóði og byggja fyrir hann samkomuhús og leikhús í sveitum. Þeir
sem hafa með menskum tilfinníngum horft á útigángshross í Skaga-
firði skjögrandi af hor á vordegi eftir harðan lángan vetur munu
sannarlega ekki sjá eftir fé úr þjóðleikhússjóði né öðrum sjóðum
til samkomuhúsa í því héraði — handa útigángshrossum fyrst og
fremst. Menníng sveitanna byrjar nefnilega ekki með leikhúsi, held-