Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 37

SKILIÐ ÍSLENDINGUM FJÁRSJÓÐUM SÍNUM AFTUR
27
eignum hans skuli að nokkru leyti varið til þess, að tveir íslenzkir
stúdentar séu settir til að starfa við safnið og rannsaka það. Hið
fræga Arnasafn er þannig dálítill liluti af fslandi í miðri Kaup-
mannahöfn. Af sömu ástæðu er einnig prófessorinn í íslenzku við
háskóla vorn Islendingur. Vér tölum jafnvel stundum um konunga-
röð hinna íslenzku vísindamanna í Kaupmannahöfn: Konráð Gísla-
son, Finn Jónsson og Jón Helgason.
Enginn getur því verið í vafa um, að Árni Magnússon hefði bætt
við ákvæði um, að safnið skyldi hverfa aftur til íslands, ef hann
hefði getað séð fyrir þá þróun, sem síðan hefur orðið þar. Enginn
mundi fagna því meir en hann, væri safnið nú flutt heim til ætt-
jarðar hans, ef hann mætti fylgjast með því, sem er að gerast hér
í heimi.
Þessi röksemd, um afnám hins sameiginlega ríkis og afleiðingar
þess, kemur fram í næstum öllum umræðum Islendinga um málið.
Þeir vita, — eins og vér — að röksemdin hefur ekkert lögfræðilegt
gildi, en samt hefur hún ómótmælanlegt gildi og þunga: Allt, sem
á timabili sameiningarinnar hefur runnið inn í hið sameiginlega
bú sem opinber eign, hlýtur að hverfa aftur til upprunalands síns
við skilnaðinn. — Að öðrum kosti getum vér ekki horfzt í augu
við Islendinga sem rétthugsandi og sanngjarnir menn.
2. Islenzkar heimildir handa íslenzkum vísindamönnum
Vér staðhœjum enn jrernur að sú nýja öld, sem upp er runnin
yjir ísland og gert hefur Reykjavík að ágœtu lœrdómssetri jorn-
norrœnna og íslenzkra frœða, haji leitt til jress, að hin íslenzku
handritasöfn verði betur rannsökuð og komi vísindunum að ennþá
rneiri noturn þar, heldur en ef jrau yrðu jramvegis geymd í höjuð-
borg Danmerkur.
Vísindamenn hverrar þjóðar beina nú kröftum sínum í sívaxandi
mæli að rannsóknum á fortíðarminjum sjálfra sín. Danskir mál-
vísindamenn einbeita sér að rannsóknum á orðaforða tungunnar og
útgáfu fullkominna orðabóka, orðskviða vorra og talshátta o. s. frv.
íslenzkir vísindamenn sökkva sér niður í rannsókn á fortíð ís-
lands. Algengast er, að hver þjóð hafi sínar eigin fortíðarminjar í
sjálfrar sín landi, og Danmörk er að því leyti eitt hinna ríkustu landa,