Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 46

36
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
stjórnmálaflokkur í venjulegum skilningi og einmitt þess vegna
væru þar skilyrði til mjög fullkomins lýðræðis.
Kommúnistaflokkurinn í Rússlandi er í rauninni ekki lengur
stjórnmálaflokkur í hinni tíðkanlegu merkingu þess orðs. Eins og
áður hefur verið grein fyrir gerð, eru stjórnmálaflokkar alltaf full-
trúar ákveðinna stétta eða stéttabrota. Andstæðir stjórnmálaflokkar
eru því ævinlega vitnisburður urn andstæða stéttahagsmuni í hlutað-
eigandi þjóðfélagi. En í þjóðfélagi, þar sem ekki er framar að ræða
um andstæðar stéttir, geta þá ekki heldur átt sér stað andstæðir
stjórnmálaflokkar, en það merkir raunar, að Jrar geti alls ekki átt
sér stað neinir stjórnmálaflokkar í hinum venjulega skilningi, því
að slikur flokkur er ávallt baráttusveit stéttar til að tryggja hags-
muni hennar gagnvart öðrum stéttum.* Rússneski Kommúnistaflokk-
urinn var auðvitað áður fyrr stjórnmálaflokkur í venjulegum skiln-
ingi og hafði Jjað hlutverk að berjast við borgaraflokkana um stjórn-
málavöldin. Hann náði völdunum og tók að framkvæma það hlut-
verk sitt að afnema sérréttindi yfirstéttarinnar og leggja grundvöll
að Jjjóðfélagi sósíalismans. Síðan er liðinn mikill hluti mannsaldurs
og yfirstéttin, sem áður var, úr sögunni sem pólitískt og J>jóðfélags-
* Stjórnmálaflokkar aðrir en Kommúnistaflokkurinn áttu sér stað og nutu
starfsfrelsis í Ráðstjórnarríkjunum löngu eftir byltinguna 1917. Þessir flokk-
ar voru ekki bannaðir, fyrr en þeir tóku að stunda spellvirki og svikastarfsemi
og ganga á mála lijá erlendum auðvaldsríkjum, sem liugðu á innrás í Ráð-
stjórnarríkin, en í fulltingi erlends hervalds var fólgin eina von þeirra að kom-
ast til valda að nýju og fá aðstöðu til að útrýina ávöxtum byltingarinnar. Hér
var að ræða um formslega skerðingu á lýðræði, sem var þó í raun og veru
ekki annað en skerðing á rétti til glæpa- og landráðastarfsemi og reyndist
óbjákvæmileg til að trvggja þróun þjóðfélagsins til fullkomins lýðræðis. Nú
er svo komið, að binn félagslegi grundvöllur er hruninn undan hinum gömlu
arðránsstéttum og af þeim sjálfum ekki eftir annað en óverulegar leifar. Póli-
tísk áhrif þeirra eru nær engin, og vottar þó enn fyrir þeim í því, er tæpur
lmndraðshluti kjósenda bar fram mótatkvæði sín í síðustn þingkosningum
(10. febr. 1946) með því að strika út frambjóðendur samfylkingarinnar. Þessi
fámenni liópur er auðvitað ekki lengur bættulegiir hinu sósíalíska skipulagi,
og því mætti spyrja: Væri þá ekki rétt að leyfa honum að hafa stjórnmála-
flokka, svo að fullnægt mætti verða öllu lýðræði? 99 hundraðshlutar rúss-
neskra kjósenda niundu eflaust svara svo, að þetta væri afturhaldskrafa, þessar
leifar sérréttindastéttarinnar mundu ekki beita stjórnmálaflokkum sínum til