Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 53

LÝÐRÆÐI
43
hvenær sem er, svipt dóma þessa umboði. í hverjum héraðsdómi
er einn reglulegur dómari og tveir meðdómendur, sem sitja í rétt-
inum 10 daga á ári með fullu kaupi. Kosnar eru sjö milljónir slíkra
meðdómenda í Ráðstjórnarríkjunum, og er það eitt dæmi þess,
hversu mikinn lduta þjóðarinnar ráðstjórnarlýðræðið hefur gert að
virkum hluttakendum um stjórn þjóðfélagsins. A Islandi eru dóm-
endur stjórnskipaðir, eins og kunnugt er.
Framboðsréttur mun hvergi í heimi vera lýðræðislegri en í Ráð-
stjórnarríkjunum. Kjörgengi er þar auðvitað ekki háð neinum þjóð-
ernis- eða kynskyldutakmörkunum, eins og á sér stað í misjafnlega
ríkum mæli til dæmis í Suður-Afríku, Kanada og Bandaríkjunum,
svo að ekki sé talað um nýlendur horgaralýðræðisríkjanna, og ekki
er heldur að ræða um neins konar skilyrði um fjárframlag eins og
til dæmis í Englandi. Framhoðsréttur er að sjálfsögðu ekki aðeins
tryggður Kommúnistaflokknum, eins og borgaralegum áróðurs-
mönnum þykir stundum hlýða að staðhæfa, heldur og slíkum sam-
tökum almennings sem verklýðsfélögum, samvinnufélögum, æsku-
lýðsfélögum og menningarfélögum hvers konar, enn fremur almenn-
um fundum verkamanna og annarra starfsmanna í verksmiðjum og
á vinnustöðvum, herdeildafundum, samkomum bænda í þorpum og
samyrkjubúum og verkamanna og annars starfsliðs í ríkisbúum.
Er þetta öllu lýðræðislegra á Islandi?
Því má eflaust svara hér til, að engin ákvæði séu í gildi hér á
landi, er banni slíkum aðiljum að hafa menn í kjöri. En staðreynd
er það eigi að síður, að enginn þeirra hagnýtir sér rétt sinn í þessu
efni að öllum jafnaði, og er þar svipuðu máli að gegna og um það,
er íslenzkar konur eiga engan fulltrúa á þingi,* þótt enginn banni
þeirn að eiga þingfulltrúa til jafns við karlmenn. I Ráðstjórnar-
ríkjunum er þessi almenni framboðsréttur hins vegar fullkominn
raunveruleiki, með því að áður nefndum fundum og félögum er
gefinn kostur að hagnýta sér hann til fullnustu, hvað þau láta ekki
heldur undir höfuð leggjast, svo sem reynslan sýnir. I þessu hirtist
enn ljóslega hið virka lýðræði í Ráðstjórnarríkjunum.
* Eftir aS þetta var ritað, hafa farið fram þingkosningar, þar sem ein kona
náði kosningu, en sú kona er ekki fulltrúi borgaraflokks, heldur einmitt hinnar
sósíalísku lýðræðisstefnu.