Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 72

62
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
veröir við þessum umbótamönnum, kölluðu þá háskalega skaðræðis-
menn og öðrum illum nöfnum, sökuðu þá um að vilja leggja allt í
auðn og rústir og efndu lil samtaka gegn þeim í því skyni að gera
þá með öllu áhrifalausa og tryggja það, að aldrei gæti orðið nein
fyrirkomulagsbreyting?
Slíkt mundi vitanlega ekki geta komið fyrir í félagsskap heilvita
manna. Félagsmenn mundu auðvitað hlýða á tillögur umbótamann-
anna, íhuga þær og ræða með sér. Sumir mundu vilja fallast á þær
þegar í stað, aðrir mundu vera á báðum áttum, enn aðrir mundu
hafa ýmislegt við þær að athuga. En allir mundu vera sammála um,
að tillögunum bæri að taka með vinsemd, en ekki fjandskap, þær
bæri að athuga sem gaumgæfilegast og hagnýta bæri skilyrðislaust
það, sem nytsamlegt reyndist í þeim að beztu manna yfirsýn. Skip-
aðar yrðu nefndir hinna hæfustu manna til athugunar og rannsókn-
ar, gerðar yrðu tilraunir um gagnsemi þessa nýja fyrirkomulags
og svo framvegis. Og er svo reyndist, að hið nýja fyrirkomulag
mundi verða til úrbóta, mundi það verða tafarlaust upp tekið. Það
eitt væri lýðræðisleg afstaða.
Víkjum nú aftur að hinu mikla hlutafélagi þessarar vorrar jarð- .
vistar, þjóðfélaginu. Því fyrirtæki hefur líka, eins og nógsamlega er
kunnugt, farnazt misjafnlega lengst af, stjórn þess hefur einnig verið
ábótavant og rekstur þess í ólestri um margt. Þess gerist ekki þörf
að rekja hér nákvæmlega annmarka bins borgaralega þjóðskipu-
lags, — auðlegð og óbóf sumra, örbirgð og bágindi flestra, sið-
leysi, fáfræði og bvers konar menningarskort, atvinnuleysi, við-
skiptakreppur, styrjaldir og svo framvegis. Auðvaldsskipulag nú-
tímans, jafnvel þótt undan sé talinn fasisminn, skilgetið afkvæmi
þess, er svo hörmulegur óskapnaður, svo fullt af óhamingju, and-
legri og líkamlegri þjáningu, að óskiljanlegt er, að nokkur mennsk
mannvera skuli geta unað því eða talið það harðla gott.
Hér ber það nú einnig til tíðinda, að fram koma menn, sem hafa
ákveðnar tillögur að flytja til úrbóta þessum annmörkum þjóðfé-
lagsins, óeigingjarnir mannvinir og hugsjónamenn, sem rennur til
rifja eymd og volæði mannkynsins, ranglæti og óskynsamleiki þjóð-
félagsskipulagsins. Þeir benda á þá staðreynd, að hið gamla fyrir-
komulag sé úrelt og orðið að óþolandi fjötri á þjóðfélagsþróuninni,