Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 76

66
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og það er gleðiefni hve margt hefur verið birt af því tagi á síðustu
árum. Þó að sumt af því sé léttmeti og verði ekki talið til bók-
mennta, þá er oftast einhvern fróðleik í því að finna sem betra er
að hafa en missa og getur komið þeim að haldi sem rannsakar eða
skrifar um sögu þeirrar aldar sem um er að ræða. En þegar bezt
lætur geta slík rit orðið í senn listaverk og merkilegar heimildir,
sígild bókmenntaafrek, sem standa jafnrétt í augum almennings
hvað sem vísindalegum rannsóknum á þeim og samtíð þeirra líður.
Slík rit verða aldrei mörg hjá fámennri þjóð, og ekki dugir að
kasta rýrð á minni spámennina þess vegna.
Það sem hér hefur verið sagt á engu síður við um útgáfur ís-
lenzkra rita frá liðnum öldum. Tiltölulega fá íslenzk rit frá 16.—18.
öld hafa svo mikið almennt bókmenntagildi eða eru svo læsileg að
hægt sé að vænta þess að þau verði í heild sinni lestrarefni nú-
tímamönnum. En í ritum þessara alda er grafinn mikill fjársjóður
alls konar fróðleiks um íslenzka sögu og menningu, sem enn bíður
þess að hann verði dreginn fram í dagsbirtuna. Því er full ástæða
til að benda á að ekki dugir að Iáta undir höfuð leggjast að gefa
út ýmis eldri rit vegna þess eins að bókmenntagildi þeirra sé ósam-
bærilegt við það sem nú er krafizt af bókum. Af ritum síðari alda
er meginið enn óprentað eða svo illa gefið út að með öllu er óvið-
unandi. Það sem komizt hefur á prent í bókaflóði síðustu ára hefur
helzt verið valið með það fyrir augum hvað seljanlegt væri, og í
samræmi við það hefur því miður oft verið lögð meiri áherzla á
ytri búning bókanna en á vandvirkni við útgáfustarfið. Frá sjónar-
miði bókaútgefenda sem gefa út bækur til að græða á þeim er þelta
ef til vill skiljanlegt, þólt ekki sé því hrósandi. En hitt er ekki vansa-
laust að þeir menn sem helzt eiga að bera ábyrgð á rannsókn og
varðveizlu íslenzkra bókmennta skuli ekki fyrir löngu hafa hafizt
handa um eitthvert skipulag á útgáfustarfsemi á þessu sviði. Meðan
svo er ekki verður afleiðingin sú, að framtakssamir útgefendur gefa
út þau rit sem helzt er gróðavon í, en hin verða með öllu út undan.
En skipulagt útgáfufyrirtæki sem rekið væri í þeim tilgangi að gefa
út smátt og smátt allt það markverðasta af óprentuðum ritum frá
fyrri öldum, ætti einmitt að nota sér sölumöguleika þeirra rita sem
helzt eru við almennings hæfi lil þess að vega upp á móti kostnaði