Tímarit Máls og menningar - 01.05.1948, Side 14

4
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
máttu ganga í Þjóðvarnarliðið, en urðu sjálfir að leggja sér til
einkennisbúningana og kusu sjálfir liðsforingja í liinar lægri tign-
arstöður. Loðvík Filippus var yfirforingi þessa borgaralega hers,
sem hann taldi óskeikulasta mælikvarða á vinsældir sínar og lýð-
hylli. Eftir 1840 kaus konungur þann kostinn að lialda aldrei liðs-
könnun með Þjóðvarnarliðinu, því að honum leizt ekki orðið á
skap manna sinna.
Loðvík Filippus mátti fljótt sanna það, að hin pólitíska eindrægni,
er markaði valdatöku hans, var eingöngu á yfirborðinu og fékk vart
hulið þverhrestina í þjóðfélagi Frakklands. Flokkur sá, sem hafði
komið honum til valda, Orléanistaflokkurinn, klofnaði í tvennt,
Hœgri miðjlokk undir forustu Guizots, og Vinstri miðjlokk, er
hlýddi leiðsögn Thiers. Báðir þessir menn voru nafntogaðir sagn-
fræðingar og fulltrúar franskrar háborgarastéttar, hvor á sína vísu,
þótt þeir ættu ekki lund saman og væru hvor öðrum mótsnúnir. En
báðir voru þeir jafnsannfærðir um það, að saga Frakklands hefði öll
stefnt í þá átt að búa í haginn fyrir völd hinnar menntuðu stór-
horgarastéttar, en lágstéttirnar skyldu aðeins vera þöglir statistar
á sviðinu. A hvora hönd þessara tveggja stuðningsflokka hins borg-
aralega konungsveldis Loðvíks Filippusar voru konungssinnar hinn-
ar réttbornu Bourbonaættar og hinn gamli frjálslyndi flokkur Bour-
bonatímabilsins 1815—1830, er þorði þó ekki að kenna sig við
lýðveldið, en kallaðist Vinstrisiiinaður konuiigsjlokkur.
Lýðveldisjlokkuritiii franski, sá er staðið hafði að júlíbylting-
unni, klofnaði einnig í tvennt, hægri og vinstri flokk. Hœgri jlokk-
urinn var lýðveldisflokkur, er var andvígur þjóðfélagslegum breyt-
ingum og stefndi að óbreyttu lýðveldisstjórnarfari. Málgagn þessa
flokks var franska stórblaðið „National“, fáni hans var þríliti fán-
inn, fáni byltingarinnar 1789, Napóleons I. og Loðviks Filippusar.
Vinstri lýðveldisjlokkurinn áleit lýðveldið eingöngu tæki til að koma
á róttækum félagslegum breytingum. Hann kallaði sig því einnig
„Jijóðfélagslega jlokkinn“, en var annars mjög sundurleitur að allri
gerð og skoðunum. Málgagn þessa flokks var blaðið „Réforme“,
og fáni hans var rauði fáninn, fáni hinnar félagslegu byltingar.
Flokkur þessi stjórnaði leynifélögunum, er jafnan voru fús til að
stofna til götubardaga og byltinga. Uppreisnir þessara leynifélaga