Tímarit Máls og menningar - 01.05.1948, Síða 84

74
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
því er koinið fyrir, en þegar radíumið nuddast saman, splundrast
hún.“ Um notkun sprengjunnar sagði hún: „Það var stríð og við
máttum búast við því.“ Síðan bætti hún við: „Shikata ga nai,“ sem
er japanskt orðatiltæki álika algengt og sambæriiegt við rússneska
orðið „nichevo“ — „Við því verður ekki gert. Nú, jæja. Víst er
það slæmt.“ Nokkurn veginn það sama sagði dr. Fujii á jjýzku um
notkun kjarnorkusprengjunnar við föður Kleinsorge eitt kvöldið:
„l)a ist nicht zu rnachen. — Við Jjví verður ekkert gert.“
Samt sem áður voru |iað margir íbúar i Hiroshima, sem báru
áfram óslökkvandi hatur í brjósti til Bandarikjamanna. „Eg sé
]>að,“ sagði dr. Sasaki eitt sinn, „að þeir eru unr þessar mundir
að draga stríðsglæpamenn fyrir dómstólana í Tokio. Mér finnst,
að þeir ættu að dæma þá menn, sem tóku ákvörðun um notkun
kjarnorkusprengjunnar, og hengja þá alla saman.“
Faðir Kleinsorge og hinir jjýzku jesúítaprestarnir ræddu oft um
notkun sprengjunnar frá siðferðilegu sjónarmiði, og þar sem þeir
voru útlendingar, hefði mátt búast við því, að þeir litu hlutlaust á
málið. Einn þeirra, faðir Siemes, sem var staddur í Nagatsuka,
þegar árásin var gerð, skrifaði í skýrslu til páfans í Rómaborg:
„Sumir okkar töldu sprengjuna í sama flokki og eiturgas og voru
á móti notkun hennar gegn óbreyttum borgurum. Aðrir voru þeirrar
skoðunar, að í algeru stríði, eins og rekið var af Japan, væri eng-
inn munur á borgurum og hermönnum, og að sprengjan liafi verið
áhrifamikið afl, er miðaði að því að binda enda á blóðsúthelling-
arnar og um leið aðvörun til Japana um að gefast upp og komast
þannig hjá gereyðingu. Það virðist rökrétt, að sá, sem rekur algert
stríð, geti ekki kvartað undan stríði gegn óbreyttum borgurum.
Mergurinn málsins er sá, hvort algert stríð í núverandi mvnd sé
réttlætanlegt, jafnvel þótt það styðji réttmætan tilgang. Fvlgir því
ekki efnalegt og andlegt böl, eins og afleiðinguin þess, sem langsam-
lega yfirgnæfa öll þau gæði, er af því kynni að leiða? Hvenær munu
siðspekingar vorir veita oss skýrt svar við Jjessari spurningu?“
Um það er ekkert hægt að segja, hvaða skelfingar hafa fest rætur
í liugum þeirra barna, er lifðu af sprengingardaginn í Hiroshima.
Á yfirborðinu voru endurminningar Jjeirra mánuðum síðar eins og
um skemmtilegt ævintýri. Toshio Nakamura, senr var tíu ára um