Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Blaðsíða 26

MATTHÍAS JÓNASSON:
Er hervernd án hersetu möguleg?
í áramótaboðskap sínum létu formenn tveggja stjórnmálaflokka stór
orð falla um nauðsyn hervarna á íslandi. Þeir héldu því fram, að hætta
vofði yfir frelsi og menningu lýðræðisþjóðanna, þar á meðal yfir frelsi
vor íslendinga. Sú hætta væri svo bráð og ægileg, „að ekkert sé til varn-
ar annað en sterkustu vígvélar og öflugustu morðtæki, svo sterk og
öflug til varnar og árásar, að enginn þori að ráðast á þá.“ I þessu
skyni stofna hin vestrænu stórveldi til hernaðarbandalags, varnar-
bandalags, eins og allar hernaðarsamsteypur heita, nokkur smáríki fá
að fljóta með, önnur skulu nauðug-viljug. Að sögn Ólafs Thórs, sem
rækilegast fjallaði um málið í áramótaboðskap sínum, öðlast þetta
óvíga hernaðarbákn ekki nægilegan styrk og verður yfirleitt ekki
stofnað „nema ísland og Portúgal gerist meðlimir bandalagsins þegar
frá upphafi.“ Voldugir erum við íslendingar orðnir! í þessum boð-
skap bryddir hvergi á því, að varnarher sá, sem vernda ætti ísland,
skuli ekki hafa setu í landinu sjálfu. Þvert á móti: greinin verður ekki
skilin öðru vísi en að herseta sé sjálfsögð. í áramótaávarpi sínu tók
Stefán Jóh. Stefánsson forsætisráðherra í sama streng. Báðir flokks-
foringjarnir bentu á nauðsyn þess, að ísland fengi hervernd, en yrði
ekki varnarlaust látið bíða árásar óvinahers. Ólafur Thórs bendir bein-
línis á það, að friðrofinn myndi byrja með árás á ísland. „Á hvern
myndi hann fyrst ráðast? — Er ekki að minnsta kosti ákaflega senni-
legt, að hann sneri sér fyrst að þeim, sem hernaðarlega er mikilvægur,
en jafnframt óvarinn?“ '
Enda þótt oft hafi verið vitnað í þessi ummæli síðan þau birtust
fyrst, rifja ég þau upp hér, vegna þess að í þeim felst einföld rökrétt
hugsun: Landið þarfnast varna, því sterkari varnir sem það fær, því
öruggara er það. Og með því að leita sér sjálfu verndar, styður það
að öryggi annarra, okkur vinveittra þjóða.
Þetta er óvefengjanlegt, ef litið er á það eitt, að landið skuli verjast