Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Page 39

EIGUM VÉR AÐ VERA ÍSLENDINGAR?
29
hafa rætzt. Segja má að Bandaríkjamenn brjóti daglega sum veigamestu
ákvæði hans án þess að við því sé amast af íslenzkum yfirvöldum. Það
er á hvers manns vitorði að áfengissmygl, ólögleg gjaldeyrisverzlun,
svartur markaður og margskonar spilling önnur dafnar æfintýralega
á Keflavíkurflugvelli og eitrar í allar áttir. Ríkisstjórn vor hefur ekkert
aðhafzt til að afstýra lögbrotum bandaríska liðsins, heldur beinlínis
haldið yfir þeim hlífiskildi, hælzt af flugvallarsamningnum og látið
í veðri vaka að framkvæmd hans væri öldungis óaðfinnanleg.
Ef til vill hafa einhverjir vonað að bandarísk stjórnarvöld mundu
láta sér nægja að liafa þvílíkt ítak á íslandi sem Keflavíkurflugvöll. En
sagan sannar enn, að illt er að bera eld í skauti. Bandaríski fjöturinn
hefur smám saman verið reyrður fastara að íslendingum; viðskipti
vor og fjármál hafa til dæmis verið tengd rammlega virðulegum stofn-
unum í Washington; vér höfum verið látnir taka svonefnt viðreisnar-
lán eftir gróða stríðsáranna og þiggja ölmusu eins og betlarar. Hitt er
þó enn ískyggilegra, að hollusta íslenzkra valdamanna við bandarískan
málstað hefur jafnt og þétt færzt í aukana. Bandaríkjastjórn hafði
naumast fyrr hafið undirbúning að stofnun hernaðarsamtaka þeirra,
sem nefnd hafa verið Atlantshafsbandalag, en blöð ríkisstjórnar vorrar
tóku að klifa á því, að hlutleysisstefna vor væri í rauninni hættuleg,
oss bæri að tryggja framtíð vora með því að hverfa frá henni og ganga
í þetta bandalag hernaðarríkja, ef það yrði stofnað. Þegar á leið haust-
ið hertu þau áróðurinn og sögðu jafnvel að hlutleysi vort væri einskær
rússaþjónkun, enda þótti þá augljóst að ráðagerðir Bandaríkjastjórn-
ar um fyrrnefnd hernaðarsamtök yrðu meira en orðin tóm. Hámarki
sínu náði þessi málflutningur um síðustu áramót, þegar tveir þjóð-
kunnir stjórnmálaleiðtogar, Stefán Jóh. Stefánsson núverandi forsæt-
isráðherra og Olafur Thors fyrrverandi forsætisráðherra, fluttu og
birtu ræður, þar sem þeir lýstu með æsilegu orðbragði nauðsyn þess
að íslendingar hyrfu frá yfirlýstri hlutleysisstefnu og gengju í væntan-
legt Atlantshafsbandalag, til þess að land vort yrði skjótlega víggirt
og búið fullkomnustu drápstækjum, svo sem flugskeytum og kjarn-
orkusprengjum, til sóknar éða varnar í hugsanlegri styrjöld við Rússa.
Það reyndist þó ekki einhlítt til að ginna og trylla að bíta í skjald-
arrendur og láta dólgslega. Þjóðhollir Islendingar í öllum flokkum and-
mæltu því skelegglega að kippt yrði í einu vetfangi undan fótum vor-