Tímarit Máls og menningar - 01.03.1949, Side 41

EIGUM VÉR AÐ VERA ÍSLENDINGAR?
31
barst ríkisstjórn vorri tilkynning frá Washington þess efnis að afráðið
hefði verið að gefa Islendingum nokkra ölmusu, eða sem svaraði 16
miljónum króna. Laugardaginn 12. marz flugu þrír ráðherrar vorir
til Bandaríkjanna í því skyni að „kynna“ sér sáttmálann um Atlánts-
hafsbandalag. Á þessari stundu liggur því ættjörð vor á gylltu borði
í höfuðborg stórveldis í annarri heimsálfu. Það er verið að tilreiða
nauðungarsamning handa oss íslendingum, gera yfirbragð hans sem
meinleysislegast, rétt eins og þegar hættulegustu ákvæði flugvallar-
samningsins voru sveipuð silki. Þegar ráðherrarnir koma heim aftur,
eftir að hafa drukkið full íslands í dýrlegri átveizlu hjá stjórn herra-
þjóðarinnar, verður samningur þessi óðara lagður fyrir Alþingi, og
þar mun standa til að samþykkja hann fyrir lok þessa mánaðar, svo að
gunnreifur Islendingur geti verið viðstaddur hina „virðulegu athöfn“
í Washington þegar bandalagssáttmálinn verður undirritaður 4. apríl.
Eg hef rifjað hér upp í stórum dráttum þróun þessara mála, því að
margir Islendingar virðast nú vera haldnir kynlegri gleymsku, sem nær
ekki aðeins til lærdómsríkustu minninga vorra frá liðnum öldum, svo
sem Gamla sáttmála og Kópavogssamnings, heldur einnig til viðburða
síðustu ára, jafnvel síðustu mánaða. Þegar vér endurreistum lýðveldi
vort 1944 eftir þrautseiga baráttu og hryllilega áþján um margra alda
skeið, strengdum vér þess heit að vera sífellt á verði gagnvart hvers-
konar ásælni annarlegra aðilja, en hefja jafnframt alhliða menningar-
sókn til þess að sýna þjóðum heimsins að vér eigum skilið að vera
sjálfstæðir og frjálsir. Hvernig höfum vér efnt þessi heit? Þjóðleg sér-
kenni vor heyja nú vonlitla baráttu við sorann úr amerískri menningu,
andlausa dollaralenzku og glansmyndafroðu, sem beztu synir banda-
rísku þjóðarinnar vara við ár og síð. Frá því lýðveldi vort var ársgam-
alt höfum vér verið á flughröðu undanhaldi í sjálfstæðismálum vorum
og samþykkt allar kröfur og beiðslur erlends stórveldis. Vér höfum
verið að selja fyrir baunadisk þá helgidóma sem aðrar þjóðir verja
með blóði. Nú er svo komið að nokkrir gerspilltir braskarar og stjórn-
málamenn ætla að efla stundarhag sinn með því að fjötra oss sjálfa
og ættjörð vora við stríðsvagn hernaðarríkja. Ef vér kjósum að vera
frjálsir framvegis í landi voru verðum vér þegar í stað að rísa upp
sem einn maður og sýna í verki, að vér látum ekki hræða oss frá rétti