Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 91

POST MORTEM
153
Atlanzhafsbandalagið og íslenzkt viðskiptalíí
íslenzka borgarastéttin og hinir þrír flokkar hennar hafa með sam-
þykkt Atlanzhafssáttmálans gengizt undir að selja ísland undir árás-
arflota hinna engilsaxnesku stórvelda í þeirri styrjöld, sem hefja skal
gegn sósíalisma aldar vorrar. Stjórnmálaflokkar hinnar íslenzku yfir-
stéttar hafa með þessu tekið á sig mikla ábyrgð. Sú stund mun renna
upp, er flokkar þessir verða sóttir til sektar fyrir þetta verk — denn alte
Schuld raclit sich auf Erden! En það lítur ekki út fyrir, að þeir finni
til mikillar ábyrgðar þessa stundina. Það hefur hins vegar hlaupið í
þá einhver lostafullur ofsagalsi, lífsfjör þeirrar tegundar, sem er skyld-
ust kaupmennskugleði. Um það leyti sem kom til mála að selja landið
undir sáttmálann upphófst óvenjulegur kaupsýsluáhugi á íslandi. Einn
af áhugamönnum Sjálfstæðisflokksins gerðist skyndilega leiður á leik-
fangagerð, sem hann átti í nágrenni Reykj avíkur. Fyrirtækið heitir
Silfurtún, mesta heillanafn, en sennilega lítil féþúfa, enda þjóðnýtti
Sjálfstæðisflokkurinn þessa Ieikfangagerð og létti þar með þungri byrði
af einstaklingsframtakinu.
Um sama leyti fjölgaði sjálfseignarbændum í landinu um einn góss-
•eiganda. Einn af fremstu þingmönnum Framsóknarflokksins og fyrr-
verandi leiguliði á þjóðjörð gat ekki hugsað til þess að deyja á möl-
inni, í sveit vildi hann bera beinin. Flokkurinn brást vel við ellilöngun
landsetans í Skálholti og seldi honum þjóðjörðina Kaldaðarnes fyrir
nokkur kýrverð. Þetta gerðist hvort tveggj a fyrir landsöluna miklu.
En sala ættjarðarinnar hafði sýnilega mjög örvandi áhrif á almennt
viðskiptalíf í landinu. Tveimur dögum eftir að utanríkisráðherra skrif-
aði undir Atlanzhafssáttmálann og flutti heiminum harmatölur sínar í
Washington um illsku íslenzkra, fluttu tveir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, Sigurður Kristjánsson og Hallgrímur Benediktsson stór-
kaupmaður, tillögu til þingsályktunar í 15 liðum. Þar var farið fram á
að selja 8 ríkisfyrirtæki og eignir þeirra, svo sem fiskiðjuver ríkisins,
tunnuverksmiðju ríkisins, viðtækjaverzlun ríkisins, Landsmiðjuna —
að ógleymdu Silfurtúni, hinu efnilega þjóðnýtingarfyrirtæki Sjálfstæð-
isflokksins. Af öðrum liðum tillögunnar má nefna afnám orlofslaga og
vinnumiðlunar og lækkun fjárframlaga til almannatrygginga. Höfund-
ar tillögunnar höfðu sýnilega ríka löngun til að afnema slíkan bolsje-
vism sem skóla- og fræðslukerfi ríkisins, en blygðunin varð þó fýsn-