Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 101
EFTIR ER ENN YÐVARR HLUTUR
163
hljómaði nú sem viðvörunarorð á tólftu stundu til þeirra manna, er
voru að bregðast þjóð, sem fordæmir hermennsku, kemur aldrei til
hugar að herja á nokkra þjóð, gæti ekki varið sig með vopnum, þótt á
hana yrði ráðizt og á þess vegna ekkert erindi inn í hernaðarbandalag.
Eins og til áréttingar þessum orðum, sem enga áheyrn fengu, tóku
nokkrir unglingar til bragðs að mola sundur hraunhellurnar, sem
raðað er með gangstígum Austurvallar og þeyta grjótflísunum inn til
„háttvirtra“ þingmanna. Nokkrir rifu upp torfusnepla og enn aðrir
höfðu egg í fórum sínum og allt fór það sömu leiðina.
Lauk svo atkvæðagreiðslu og var fundi slitið í skyndi, skyldi þá
fella fánann, svo sem venja er til, en íslenzki fáninn stóð á sér, blakti
um stund í hálfa stöng og boðaði þjóðarsorg. Þingmenn dreifðu sér
um Alþingishúsið og höfðu fengið fyrirmæli um að halda þar kyrru
fyrir, unz hinum æsta múg hefði verið dreift; lögregla og hvítliðar
lögðu til atlögu við borgarana og var það ójafn leikur, þar sem hinir
fyrrnefndu voru vel vopnaðir og höfðu auk þess skipun um að beita
táragasi, sem þeir og gerðu án fyrirvara. Það ber öllum saman um,
sem ég hef heyrt tala um orrahríðina við þinghúsið.
Þótt fólkið væri hrakið burt með táragasi, kom það hvað eftir annað
til baka og hafði þá afvopnað hvítliða og jafnvel lögregluþjóna, og varð
þá ýmsum á að beita þessum vopnum með heitri gremju helsærðrar
þjóðrækniskenndar og mannlundaðri mótspyrnu gegn grimmilegri og
fyrirvaralausri árás, sem alsaklausir menn urðu einnig fyrir, en sök
þeirra var þá sú, að hafa komið á vettvang eftir boði sjálfra formanna
stjórnarflokkanna.
í hópi alls þess mikla fjölda, sem var þungt um hjarta af sorg yfir
meðferð þingmannanna á mesta tilfinningamáli þjóðarinnar, og heitur
af gremju yfir svívirðingunni, sem sýnd var með svikráðum, æðis-
genginni barsmíð og margendurtekinni gasárás — var ung, reykvíksk
skólastúlka. Háttprúð, ung stúlka, námfús, ötul og markvís. Ein þeirra
dætra, sem foreldrar eru stoltir af og treysta takmarkalaust, því að
þeir vita að réttskyggni þeirra muni ávallt leiða þær á rétta braut.
Þessi unga stúlka hélt sig fast við Alþingishúsið og hopaði ekki á
hverju sem gekk; þótt hrindingar hrektu hana til og pústrar hrytu
allt í kringum hana, tók hún alltaf sömu stöðu og áður. Gaseimurinn
sveimaði um hana, gasið steig í þykkum bólstrum upp af jörðinni að