Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 114

176
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
flestar lítt mótaðar, eftirminnilegust og
skýrust er berklaveika stúlkan, „vofa“
Arnfinns; og saga hinna ungu elskenda
er bæði rómantísk og falleg, þrátt fyrir
táradöggvaða viðkvæmni, en raunar
gamalkunn úr fyrri bókum Kristmanns.
Athyglisverð er efnisskipan sögunnar,
atvik og myndir skiptast á, hratt og eðli-
lega líkt og sýning á tjaldi; vera má að
erlendar fyrirmyndir liggi þar að baki,
en frá þeim kann ég ekki að greina. Um
sálfræðilegar athuganir höfundarins er
margt gott að segja.
En þrátt fyrir allt missir sagan marks.
Hún er of fjarri lifenda lífi, lætur les-
andann ósnortinn. Það kann að vera
fróðlegt að kynnast geðflækjum þess-
ara sérstæðu og siðprúðu hjóna, en
venjulegum mönnum koma þær lítið
við; vandkvæði þeirra eru að mestu
gleymd um leið og lesandinn lokar bók-
inni Á. Hj.
Annarlegar tungur.
Ljótfaþýðingar ejtir Anonymus.
Reykjavík 1948. Heimskringla.
Bókarheitið segir, að ljóð eru þarna
þýdd, en ekki, að úr þeim verði þama
ljóð. Aftur á móti lofar bókarheitið því,
að annarlegar, erlendar tungur skuli
heyrast gegnum þýðingarnar. Eftirmáli
takmarkar nánar: — „geta ber þess með
trega, að margar þessara ljóðaþýðinga
eru ekki útlagðar beint úr frummálinu
og hafa því óefað fjarlægzt uppruna
sinn enn meir en ella mundi. Þá hafa
og sum kvæðanna, er upphaflega voru
meira eða minna rímuð, verið færð hér
til óbundinnar hrynjandi. Fer eftir at-
vikum, hvort slíkt skal telja kost eða
löst.“
Hin „óbundna hrynjandi“ þýðing-
anna er stundum heyranleg, stundum
alls ekki, nema hún eigi að velta á hryn-
brjótum í stað bragfóta. Slíkt er eflaust
kostur eða löstur eftir atvikum eins og
rímleysið, því að „óbundna hrynjandin"
er alls ekkert Ijóð né kvæði, að íslenzk-
um lögum. Hins vegar lýtur hún alþjóð-
legum reglum mælskulistar. Ljóðkennd-
in hjá Anonymusi virðist þeim takmörk-
um bundin, að ég hygg vel farið, að
hann kaus þýðingum sínum mælsku-
formið heldur en vængi Pegasusar.
Anonymus hlýtur að vera áræðinn
maður með talsverða hæfileika og tungu-
ruálaþekking. Hann á nokkurn orða-
forða og nær svo líkum blæ á allar þýð-
ingar, að ótrúlegt er, að hann sé rétt að
byrja á list sinni. Frumsamin „ljóð“
hafa og birzt annars staðar undir hans
nafni. Hann stundar ljóðrænt orðaval,
litskrúðugt og heldur hátíðlegt, þegar
ekki spilla hortittir. Af því að mannin-
um eru ýmsir hlutir vel gefnir, verður
að deila á hann fyrir þýðingamistök.
Rímleysi þessa manns læt ég mig engu
skipta samkvæmt framansögðu, og há-
tíðlega stílinn sinn má hann eiga án
þess, að ég brosi að.
Svo stórhuga er Anonymus, að hann
lætur sig ekki muna um að þýða í einu
eftir 50 skáld úr hartnær 20 tungumál-
um, ef ótalin eru frá þau ljóð, sem hann
náði ekki í frumtexta. Stórskáld eru
þar mörg og áhættusöm til að þýða.
Þungt fann Matthías til vanmáttar, er
hann „glímdi við Byron Bretatröll" og
var samt talinn snjallari en Anonymus.
Matthías vissi það sigurvænlegast að
þýða heldur heil verk en stúfa eftir meg-
inskáldin og þóttist með því einu móti
geta sökkt sér svo í viðfangsefnið, að
hann sigraði í glímunni. Aðferð hans