Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Blaðsíða 120

182
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Fátæktin var raikil og hann var jafnan
heilsulítill, en það var margt sem vakti
athygli þessa næma og gáfaða drengs í
þessum undarlega lieimi. Minningarnar
eru barmafullar af atvikum og innra
lífi, skrifaðar af einfaldleik og fjöri og
skilningi og samúð. Og þótt tilveran sé
oftast ömurleg, þar eð hann verður löng-
um að sitja heima og gæta systur sinnar,
eða hann liggur sjúkur í rúminu, þá er
tilhlökkunin fljót á sér, þegar eitthvað
skemmtilegt var í vændum: „ ... Það er
sem eitthvað ljóst og gullið kitli mann í
augun, og þegar þeim er lokið upp, reyn-
ist umhverfið ekki grátt að vanda, lield-
ur Ijómandi af annarlegri birtu ... Hæ,
hó! í dag eigum við að fá að fara út í
skóg! ..."
Ditta mannsbarn er önnur sagan í röð-
inni af þremur í skáldsagnabálki. (Pelle
erobreren, Ditte menneskebarn og Mor-
ten hin röde.) Ditta er öreigans „mater
dolorosa", hún er ekki athafnarík eins
og Pelle eða byltingarsinnuð eins og
Morten, en hún, hin fátækasta allra, er
gjöful á kærleik og umhyggju, hvemig
sem að henni er húið í þeim gráa heimi,
þar sem henni er markaður bás. Mann-
úðin er alls staðar grundvallaratriðið í
skáldskap Nexö.
Richard Wright: Svertingjadrengur. —
Gísli Ólafsson íslenzkaði. Höfundurinn
er svertingi í Ameríku, og sagan mun
styðjast við lians eigin ævisögu. Vel sögð
saga með miklum fróðleik um líf svert-
ingja þar sem hvítir menn em herra-
þjóðin. Hann reynir ekki að gera kyn-
bræður sína „hvíta“ heldur lýsir því
sem misjafnt er í fari þeirra ekki síður
hlutlægt en hvítu mönnunum, og sjálfur
er pilturinn sem segir söguna athygli
verður fyrir viljaþrek sitt og framsækni
og leit að „einhverjum friðþægjandi til-
gangi í baráttu sinni og þjáningu í
mannheimum."
Pearl S. Buck. Búrma, Loforðið, saga
frá Kínastyrjöldinni, þýtt hafa Stefán
Bjarman og Skúli Bjarkan. Höfundur
er alinn upp í Kína og þekkir því land
og þjóð vel. Loforðið er loforð sem
Bretar og Bandaríkjamenn gáfu Sjan-
kajsék um hjálp í stríðinu gegn Japön-
um, en hann varð fyrst að senda tvö her-
fylki til Búrma og hjálpa Bretum til að
halda í skefjum þeirra gömlu kúguðu
nýlenduþjóð. Og hann sendir þangað
úrvalsherdeild sína, sem stráfellur þar í
algerðu tilgangsleysi, að því er her-
mönnunum virðist, og með fyrirlitningu
Bretanna sem þeir hjálpa úr innikróun
í frumskóginum. Átakanleg saga um
sóun mannslífa, krydduð ástarævintýri
hermanns og hjúkrunarkonu.
John Galsworthy: Svipur kynslóðanna,
Gísli Guðmundsson þýddi. Þetta eru
sögukaflar eða smásögur af nokkrum úr
Forsyte-ættinni, sem varð þessum höf-
undi svo mikið yrkisefni. Nákvæmar og
raunhæfar lýsingar á þessum brezku
betrismáborgurum, sem hann þekkti inn
að beini, og þeirra takmörkuðu áhyggju-
efnum og áhugamálum.
W. Somerset Maugham: Fjötrar, Einar
Guðmundss. þýddi. Lengsta saga Maug-
hams og að ýmsu hin merkilegasta. Þessi
vandvirki og gáfaði höfundur hefur lagt
mikla rækt við að rekja hér raunir bækl-
aðs manns (ég kann illa við að kalla
mann kryppling sem aðeins er haltur en
hefur enga kryppu) og lýsa innra lífi
hans. Sagan er auk þess spennandi, full
af atvikum og margs konar fólki sem
höfundur kann mjög.góð skil á.