Tímarit Máls og menningar - 01.12.1957, Page 62

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
aðeins að taka til meðferðar bók-
menntaleg efni. En þessi grein er ekki
um bókmenntir eingöngu. Vestrænir
rithöfundar benda á nauðsyn sam-
ræðna. Hver og einn getur í vinsam-
legu samtali rætt þau efni sem honum
lízt. Svo áríðandi sem pólitísk við-
fangsefni eru nú, geta umræður hjálp-
að okkur til að leysa þau. Atburðirnir
fylla suma vestræna rithöfunda efa-
semdum. Það er vel þess virði að
ræða ekki einungis það sem olli þeim
þessum efasemdum, heldur einnig það
sem þeir eru að spyrja um. Á þessum
tímum málskrafs, ásakana og alhæf-
ingar, er mér það ánægja að birta álit
mitt á þróun sovézkrar menningar.
Vestræn list
Kennslukona í sveit skrifar mér á
þessa leið: „Við fylgjumst af athygli
með því sem er að gerast á bók-
menntasviðinu, og ræðum það. Gæt-
uð þér upplýst mig um nokkur atriði?
Nýlega fór ég til Túlu í erindum vegna
starfs míns og hlustaði þar á erindi
um bókmenntir. Fyrirlesarinn sagði
að mikið væri nú talað um baráttu
við borgaraleg hugmyndakerfi, og að
menn yrðu að draga sínar ályktanir
af því. Þegar ég sagði félögum mín-
um frá þessu, rétti R. upp böndina og
sagði: „Þetta merkir að sögur eins og
Hœgláti Ameríkumaðurinn verða
ekki birtar oftar.“ Við erum áskrif-
endur að Inostrannaja líteratúra,* og
* „Erlendar bókmenntir“, sovézkt tímarit.
okkur líkar öllum vel þessi saga G.
Greenes. I því hafa líka verið nokkr-
ar aðrar góðar sögur, eftir Remar-
que, Hemingway og aðra. Eg lenti í
stælu við R., því að mér fannst þetta
heimskuleg ályktun. Félagsstjórnin
okkar telur áð það verði að berjast
gegn borgaralegum hugmyndum í
sovézkum bókmenntum. Mér er þetta
óskiljanlegt. Ég les blöðin og margt
annað, en ég hef hvergi séð neinar
borgaralegar hugmyndir. Ég býst við
meiru af sovézkum bókmenntum; enn
eru þær ekki nógu auðugar af góðum
og djúpsæjum ritum. Ég veit að
svona á ekki að gagnrýna hlutina, en
ég get ekki að mér gert að mig dreym-
ir um þetta, og svo er um okkur öll.
Við búum fjörutíu kílómetra frá mið-
stöð héraðsins, og bækur eru okkur
fyrir öllu.“
Spurningar þessa lesara snertu
þetta efni sem ég er að ræða um og
ég skal gera hvað ég get til að svara.
Ég skrifa ekki þessa grein einvörð-
ungu fyrir vestræna lesendur. Það er
sovézkum höfundi jafnvel enn mikils-
verðara að snúa sér að sovézkum les-
endum.
Hversu oft verður að endurtaka
það að mismunandi hugmyndakerfi
þarf ekki að vera þrándur í götu
menningarsamvinnu? Það hefur
aldrei verið ætlunin að friðsamleg
samtilvera og friðsöm samvinna ríkja
með mismunandi þjóðskipulag feli í
— Þýð.
252