Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Side 21

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Side 21
Mannlíj licr jyrir landnámstíð spendýra, og ekki hefur skort hér ætijurlir sein hafa þótt hnossgæti á inið- öldum, hvönn, skarfakál, söl, ber og fjallagrös. Kýr voru ekki nauðsyn öðrum en þeim sem ætluðu að eignast hér börn og stofna þj óð, einsog norrænir menn voru ráðnir í. Einsog ég tók fram áðan þá er það á misskilníngi reist ef menn halda að írskir papar hafi verið klausturmenn og forgángsmenn í landbúnaði eftir fordæmi meginlandsmúnka. Oðru nær, þessir menn voru að flýa heim- inn, og ekki aðeins leita burt úr mannabygðum, frá jarðneskri hagsæld, heldur og burt frá kirkjum og klaustrum einsog hverjum öðrum hégóma sem drægi hug manns frá guði sjálfum. Fáir lofa einbýli sem vert er, hefur líkast- til verið þeirra einkunnarorð. Þó þessi fornkristna stefna hafi aldrei rutt sér til rúms á meginlandi Evrópu var hún sérkenni írskrar fornkristni aungu síður en kristni Miðjarðarhafsbotna, með þeim mismun að írskir anakóretar leituðu í útsker í staðinn fyrir eyðimerkur. Ekkert var þessum helgum útilegu- mönnum fjær skapi en reisa kirkjur. Grjóthreysi og hellisskútar dugðu þeim. Hugmyndir um kirkjusmíðar og önnur mannvirki írskra anakóreta í Vest- manneyum og á Síðu virðast mér eitthvað úr lausu lofti gripnar. An efa hefur mörgum fræðimanni boðið í grun að „þrælasagan“, sem Björn Þorsteinsson nefnir svo, dráp Hjörleifs og hefnd Ingólfs, einsog frá segir í Landnámu, sé ekki beinlínis sagnfræði fremur en yfirleitt öll sú hold- rýra munnmælakenda frásögn af tveim frumherjum, Ingólfi og Hjörleifi, sem grundvölluðu íslandsbygð samkvæmt alkunnu munstri jafnt úr klassisk- um sem kristilegum sagnfræðitilbúníngi (Rómúlus og Remus grundvölluðu Róm, Pétur og Páll heilaga kirkju, Hengist og Horsa ríki eingilsaxa osfrv.). Björn Þorsteinsson kallar þrælasöguna heimild um að eitt fyrsta verk nor- rænna manna hér á landi hafi verið „að drepa írskt fólk“. Ætli ekki eitthvað sé bogið við heimildargildi þeirrar sögu — jafnvel þó því sé gert á fæturna að þetta „írska fólk“ hafi búið í Vestmanneyum þegar landnámsmenn komu. Kanski verður seint úr því skorið og mart þarf að athuga í sambandi við söguna áður en hægt sé að sporðrenna henni, — þó ekki væri annað en rannsaka líkur fyrir því hvort Hjörleifur sé sannsöguleg persóna. (Ari tekur að minsta kosti ekki mark á honum). Um skyldleika íslendínga við kelta er víst hinsvegar ekki að efast, þó ekki væri öðru til að dreifa en niðurstöðum blóðflokkamælínga á okkur og írum, auk margra annara vísbendínga af heimi staðreynda, en það er önnur saga. 131
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.