Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Síða 78

Tímarit Máls ug menningar
leika þess að finna með fullum rök-
um höfund ákveöins ritverks, eftir að
það hefur gengið nafnlaust frá kyn-
slóð til kynslóöar frá upphafi sinnar
tilveru, að því er vitað er. Þeir segja
ineð miklum sanni, að útkoman geti
aldrei orðið annað en getgátur, mis-
jafnlega sterkum rökum studdar. En
sagnvísindin hafa íyrr þurft að gera
sér þetla að góðu. Þau hafa oröið að
afla sér kenninga og byggja á þeim,
ef sterk og samstillt rök eru til stuðn-
ings og engin veigamikil á móti, og
þau hafa orðið að sætta sig við það,
aS ein og önnur kennisetning hafi
fallið um koll og þurft hafi að endur-
skoða það, sem á henni hefur verið
byggt. Þetta eru örlög allra vísinda-
greina, sein þær verða að beygja sig
undir.
ÞaS er vonum minna, sem fengizt
hefur verið um að geta sér til um,
hver muni hafa ritað Njálu, og leiða
rök að því. Það er sem þar hafi ekki
þótt létt að geta. Þegar um þvílíkt
listaverk er að ræða, þá er fyrst þreif-
að á þeim, sem frægastir eru fyrir
framlag á bókmenntasviði. Komið
hafa fram tilgátur um Sæmund fróða,
Snorra Sturluson og Brand ábóta
Jónsson, en það, sem með gat mælt,
reyndist svo létt á metum gegn því,
sem á móti mælti, að þær tilgátur
hafa horfið af dagskrá. ÞaS er aðeins
ein tilgáta, sem enn heldur þar velli
og enn er í deiglu, hvað sem um
verður. ÞaS er tilgáta Barða um Þor-
varð Þórarinsson, sem var í röð
þekktustu manna sinnar samtíðar, en
var aldrei fyrr bendlaður við bóka-
gerð. Sumir telja Barða hafa leyst
mikilvæga gátu með fullgildum rök-
um, og þeirra á meðal eru menn
fremst í flokki fræðimanna í íslenzk-
um bókmenntum. Aðrir spyrna við
fótum og telja rök Barða hvíla á of
veikum grunni og mótrök megi sín
þar meira. Ekki verður þó sagt, að
komiö liafi til opinberra rökræðna
um málið, og hljóöara hefur verið
um það nú í seinni tíð en var um
sinn. Ég teldi vel fariö, að almenn-
ingur fengi nokkurn áhuga fyrir því,
hvernig úr ágreiningi um þetta mál
rætist, og fylgist með í rökleiðslum
frá báðum hliðum. Þótt Barða sé
ekki leyft að taka þátt í umræðum
um máliö, þá er hugmynd hans ekki
niður fallin, og henni mun verða á
loft haldið í krafli þeirra raka, sem
hún var reist á í öndverðu og koma
munu í leitir við nánari meðferð máls-
ins. Hins vegar hefur sá norrænufræö-
ingur okkar,sem nú mun í einnamest-
um metum í þeim fræðum, Einar 01-
afur Sveinsson, fellt þann dóm, að
niðurstaÖan af rökum Barða standist
ekki, og færir hann mörg og marg-
háttuð rök fyrir þeim dómi sínum.
Nú vil ég taka saman í eitt nokkur
meginatriði raka Barða, sem dreifð
eru til og frá í mörgum ritgeröum,
sem liann kom ekki í verk að fella í
eitt. Gagnrök Einars felli ég inn í.
188