Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Blaðsíða 20

Tímarit Máls og menningar
en hafði auðvitað þveröfug áhrif,
sópaði þjóðinni yfir í Þjóðfrelsis-
hreyfinguna, svo að í árslok 1964
voru tveir þriðju hlutar landsins og
helmingur íbúanna í Suður-Yíetnam
undir stjórn hennar, og vegna harðn-
andi óánægju í Saigon og öðrum
borgum átti hún sigurinn vísan í öllu
landinu innan fárra mánaða, og 1.
ágúst 1965 sagði öldungadeildarþing-
maðurinn Richard Russel í sjónvarpi
í Bandaríkjunum að „líklega myndu
75% allra Víetnambúa kjósa Hó Chi
Minh, ef þeim gæfist kostur á því“.
Og er þá að víkja að hinu rauna-
lega hlutskipti Bandaríkjanna í Víet-
nam eða hvernig ríkisstjórn þeirra
hefur stig af stigi hrundið þeim út í
eitthvert glæfralegasta ævintýri
mannkynssögunnar sem ekki sér fyrir
endann á. Hún ætlaði sér ekki upp-
haflega að koma sjálf fram í dags-
Ijósið í Suður-Víetnam. Herfræðing-
ar greina að þrenns konar styrjaldir:
hnattrænar, staðbundnar og sérlegar.
Bandaríkin ætluðu sér í upphafi að
heyja í Víetnam aðeins sérlega styrj-
öld, þ. e. a. s. leggja til fjármagn,
sérfræðinga, tækniaðstoð, en fall-
byssufóðrið sjálft átti stjórn Suður-
Víetnam að leggja til. „Látum Asíu-
húa slátra hver öðrum“, var kjörorð
Dullesar. Þessari stefnu var fylgt
meðan hún dugði. En stjórnarherinn
missti, þrátt fyrir aðstoðina, æ meira
úr höndum sér, og Bandaríkin urðu
sjálf að fara að senda lið, leggja til
flugsveitir, gera sprengjuárásir á
þorp og koma upp um sig, og eftir
því sem hver leppstjórnin gróf meira
af landinu undan þeim, og þær
hengu í lausara lofti, urðu Banda-
ríkjamenn að taka meira á sig þar til
þeir stóðu sjálfir í eldinum í brenn-
andi styrjöld við alla þjóðina. Og
þá er hin sérlega styrjöld úr sögunni,
og staðbundin styrjöld skollin yfir
þá, og bandaríska þjóðin varð sjálf
að fara að leggja til fallbyssufóðrið,
og í stað þess að fram til ársins 1960
voru aðeins um 23.000 bandarískir
sérfræðingar og ráðunautar í Suður-
Víetnam, fer herafli þeirra nú að
nálgast hálfa miljón, og nú reyna
þeir sínar eigin aðferðir, hinar einu
sem þeim eru eftir látnar: að svíða
jörðina og útrýma íbúunum.
Á árinu 1964 telja ýmsir, sem ritað
hafa um Víetnamstyrjöldina í Banda-
ríkjunum, að stjórnarvöld þeirra hafi
verið allhikandi hvað gera skyldi.
Það var enn tími til að sleppa sæmi-
lega frá Víetnamstyrjöldinni, og eins
og Wilfred Burchett, ástralski frétta-
ritarinn, sem dvaldist átta mánuði
þetta ár með skæruliðum í Suður-
Víetnam, hefur sýnt fram á í bók
sinni um ferðalagið, var auðvelt um
þessar mundir að komast að sam-
komulagi við Þjóðfrelsishreyfinguna,
sem þá hafði þrjá fjórðu hluta lands-
ins á valdi sínu, eða nýja stjórn sem
hún ætti þátt í að mynda. En nær er
mér að halda eftir að hafa lesið bók