Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 12

Timarit Máls og menningar
Þar sem segja má um verkalýðsstétt
Bandaríkjanna, að hún hefur að
miklum meirihluta samgræðzt kerf-
inu og finnur ekki þörf hjá sér til rót-
tækrar umbyltingar, þá verður ekki
sama sagt enn sem komið er um ev-
rópska verkalýðsstétt.
2. Sérréttindamennirnir. Að því er
varðar hinn hópinn, sem á vorum
dögum hefur snúizt til andófs gegn
hinu síðkapítalíska kerfi, þá vildi ég
skipta honum í tvo flokka og ræða þá
hvorn í sínu lagi. Vér skulum fyrst
virða fyrir okkur hina svokölluðu
nýju verkalýðsstétt, sem talin er vera
skipuð tæknifræðingum, verkfræð-
ingum, sérfræðingum, vísindamönn-
um o. s. frv. Þessir menn eru starf-
andi í hinu efnalega framleiðsluferli
— þótt þeir skipi þar sérstakan sess.
Vegna mikilvægrar vígstöðu sinnar
þar virðist þessi hópur í hlutlægu til-
liti vera meginþáttur umhyltandi afls,
en í sama mund er hann dekurbarn
ríkjandi kerfis og hneigður til holl-
ustu við þetta kerfi. Það virðist að
minnsta kosti of snemmt að nota hug-
takið „ný verkalýðsstétt“. í annan
stað er það andófshreyfing stúdenta,
sem ég ætla nær eingöngu að ræða —
og raunar í víðtækasta skilningi, að
meðtöldum hinum upppflosnuðu
stúdentum, hinum svokölluðu „drop-
outs“. Að svo miklu leyti sem ég get
um dæmt, er hér mikilvægur munur
á andófshreyfingu stúdenta í Ameríku
og í Þýzkalandi. Margir þeirra stúd-
enta amerískra, sem taka virkan þátt
í andspyrnuhreyfingunni hætta að
vera stúdentar og helga andófinu starf
sitt, svo að segja má að þeir hafi það
að atvinnu. Þar er hætta að vísu á
ferðum, en kannski er það líka kost-
ur. — Ég mun ræða um stúdentaand-
ófið í þremur liðum: í fyrsta lagi
verður að spyrja gegn hverjum and-
spyrnan beinist, í öðru lagi með
hvaða hætti fer hún fram, og í þriðja
lagi, hverjar eru horfur andspyrnu-
hreyf ingarinnar ?
Það er þá fyrst — gegn hverjum
beinist andófshreyfingin? Spurningin
er ákaflega mikilvæg, því að hér er
um að ræða andófshreyfingu gegn
lýðræðislegu, lagvirku þjóðfélagi,
sem að minnsta kosti þegar að venju
lætur beitir ekki ógnarstjórn. Og það
er andófshreyfing gegn meirihluta í-
búanna, að verkalýðsstéttinni með-
talinni — í Bandaríkjunum er okk-
ur þetta alveg ljóst. Þetta er andófs-
hreyfing gegn áþján, gegn allsráð-
andi áþján kerfisins, sem fyrir sakir
yfirþyrmandi og eyðandi framleiðslu-
orku sinnar niðurlægir allt án afláts
miskunnarlaust og breytir í vöru og
gerir kaup hennar og sölu að lífsvið-
urværi sínu og lífsinntaki, gegn þinu
hræsnisfulla siðgæði og „verðmæt-
um“ þessa kerfis, andóf gegn ógnar-
stjórninni utan ríkisins. Þessi and-
ófshreyfing gegn kerfinu sjálfu leys-
ist fyrst úr læðingi fyrir atfylgi
Mannréttindahreyfingarinnar og því
106