Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 45
Björn á Reynivölllum
Björn var af sumum talinn ekki greindur maður. En það er þó víst, að
heimskur var hann ekki. Honum var gefið mikið verksvit, þó að ekki væri
hann beinlínis laghentur. En hann sá glöggt, hvernig hlutir máttu vel fara
úr hendi. Hann gróf mjög heilann um ýmsar verklegar framfarir. Hann
kom oft að því máli, til að mynda, að það ætti að smíða kerrur til flutninga
úr ferhyrndum járnhringjum, sem komu af ströndum. Þetta var löngu áður
en kerrur komu til sögunnar þar eystra og meira að segja á þeim tímum,
þegar menn höfðu ótrú á slíkum flutningatækjum og töldu þau fara illa
með hesta. Björn vék líka oft að því, að það ætti ekki að vera að kjólla
þurru heyi heim á klökkum. Það ætti að draga það í stórum ekjum.
Einnig varð Birni tíðrætt um það að veita bæjarlæknum í pípum inn í
húsin. Það var löngu fyrr en vatnsveitur hófust í Skaftafellssýslum. Hann
gerði sér margar ferðir upp að einum steini við lækinn og var að grúska
við gröft í kringum steininn. Þar sagði hann að ætti að taka lækinn í píp-
urnar. Og þaðan var honum veitt í bæinn löngu seinna.
Björn hafði lært að lesa, en las lítið. Síðustu ár ævi sinnar var hann þó
sólginn í að lesa Unga Island. Björn var feiknarlegur raddmaður, en ekki
að sama skapi lagviss í söng. Hann söng alltaf utanbókar, þegar sungnir voru
Passíusálmarnir, og var þá oft á eftir í lagi og texta. I lok versa og hendinga
dró hann iðulega langan seim, sem endaði á er-em-e. Hann var trúaður, tók
vel eftir húslestrum og hafði þann sið að segja, þegar eitthvað kom fyrir í
lestrinum, sem vel féll í hans smekk: „Já, ég held það.“
Saga er til af því, að Björn var sendur eftir kú upp að Hestgerði í Suður-
sveit. Hún hafði verið keypt að Reynivöllum. Björn fer inn í fjós í Hestgerði,
setur múl á kúna og leiðir hana út. Þegar bæði eru komin undir beran himin,
Björn og kussa, gerir liann krossmark á krúnuna á henni og biður: „Guð
gefi bara, að þú reynist vel!“
Björn lét sér mjög annt um, að kýr væru snemmbærar. Fólk veitti því
athygli, að hann brá sér annað veifið út í fjós, og fór tómlega, þegar sá
tími var kominn, að kýr átti að réttu lagi að fara að beiða, en sýndi ekki
á sér nein skapbrigði. Lengi vel hugsaði enginn út í þessar ferðir Björns
frekar. En þá ber það við eitt sinn, að andinn inngefur unglingum á bænum
að læðast á eftir Birni í fjósið og með þeirri leynd, að hann verði ekki var
við. Þeir verða þess vísari, að Björn tekur kindarlegg, sem hann hafði
laumað í einn fjósvegginn, og fer að fiðra með honum við afturendann á
einni kúnni, sem hann vildi uppörva til að kalla á naut.
Björn fékkst við að lækna meiðsli í hrossum og þótti takast vel. Dæmi
139