Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 65
Tvcir kaflar úr sjálfsœvisögu
ofseint í hug, að rottan hefði ekki af sj álfsdáðum farið inn í kennslustofuna.
Seinna rannsakaði hann málið og yfirheyrði piltana, en það bar engan ár-
angur. Allur skólinn var í sigurvímu.
„Hælizt ekki um veikleika annarra,“ sagði Bodjanski, „lítið ykkur nær,
herrar mínir, ég kynni að finna upp á því að athuga nánar framferði ykkar,
sem slítið skólamerkið úr húfum ykkar, það gæti farið svo, að þið fengjuð
engan miðdegisverð.“
Það var ekki fyrr en seinasta veturinn minn í skóla að okkur tóksl að
losna við Tregubov.
Ég var þá einn míns liðs og leigði mér herbergi hjá liðsforingja sem bjó
með móður sinni sem var vingjarnleg og fámálug kona, Panna Kozlovskaja
að nafni.
Haustið 1910 var dapurt og kalt. Himinninn var hlýgrár, ísing á trjánum
og frosin laufin skröltu á greinunum. Á slíkum dögum þjáðist ég oft af höfuð-
verk og í stað þess að fara í skólann hélt ég kyrru fyrir heima, lá í rúminu
og vafði sjali um höfuðið. Ég reyndi að halda niðri í mér hljóðunum til
þess að gera ekki húsmóður mína skelkaða.
Smám saman minnkuðu kvalirnar. Ég fór þó ekki á fætur en tók að lesa
í bók sem ég hafði fengið í „Bókasafni almennings". Eldurinn snarkaði í
ofninum og kyrrð ríkti í litlu íbúðinni. Við og við fuku snjókorn fyrir
gluggann. Þegar mér var batnaður höfuðverkurinn var ég óvenjulega hress
og gladdist af öllu sem ég sá: ljósgráum litnum á liimninum, lyktinni af
brenninu og snjónum á glugganum.
Það var á einum slíkum degi að bréfberinn hringdi dyrabjöliunni og
Panna Kozlovskaja opnaði fyrir honum, svo kom hún þjótandi inn í herbergi
mitt með dagblað í hendinni.
„Kostik,“ hrópaði hún, „Tolstoj greifi hefur orðið fyrir óhappi ...“
Ég spratt á fætur, þreif af henni dagblaðið og las fyrstu fréttirnar af
flótta Tolstojs og veikindum.
Ég klæddi mig og fór út. Mér fannst allt hlyti að gerbreytast í borginni
þegar þessi sorgartíðindi yrðu kunn. En allt var með sama laginu. Kerrur,
hlaðnar brenni, skröngluðust eftir götunum og það hringlaði eins og vant
var í bjöllum á strætisvögnum, sein hestum var beitt fyrir og börn voru á
göngu með kennslukonum sínum.
Ég fór í skólann — ég gat ekki stillt mig um það. Öll borð voru þakin
dagblöðum. Súbok, latínukennarinn okkar, kom ofseint í fyrsta skipti á
159