Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 109

Umsagnir um bækur
Jórvik sem nafn þessa kvæðis á vafalaust
að tákna umhverfi andsnúið skáldum eða
jafnvel veröld fjandsamlega öllum þeim
mönnum, sem engu fá áorkað til lausnar
sér; höfuð slíkra eru dauðadæmd. Ljóðið
er þrungið háði blöndnu bölsýni eins og
reyndar ýrnis önnur ljóð bókarinnar; Jór-
vík sem bókarheiti er í þeim skilningi ekki
fjarri því að vera sannnefni. Þorsteinn hef-
ur til þessa einkum verið skáld þungrar
áhyggju og er það enn í þessari bók. En
taumhaldið er sterkt og stefnan örugg í
myrkrinu; karlmannlegt viðhorf hins næm-
geðja skálds er þrátt fyrir allt eðliskyldara
bjartri trú á manninn og tilveru hans en
bölsýniblandinni kaldhæðni.
Bahlur Ragnarsson
Ljóð úr g'rísku
Birting Gotísögu Seferis á íslenzku er án
efa einn merkasti viðburður á sviði ljóð-
listar hérlendis mörg undanfarin ár.1 Þar
ræður úrslitum listrænt gildi þýðingarinn-
ar; lélegar þýðingar geta gert jafnvel stór-
skáld að umskiptingum. Eitt virðist aug-
ljóst: að þýða ljóð fullkomlega er að yrkja
nýtt ljóð. Fullkomin þýðing er trú efni
frumtextans og líkist því að formi; hún á
sér eigið líf, hefur rödd þýðandans. Munur
nýsköpunar og þýðingar liggur einkum í
þeim efnislegu takmörkunum, sem þýðand-
inn verður að hlíta. Sigurður A. Magnús-
son er fáorður um vinnubrögð sín og erfið-
leika við þýðingarstarfið, en getur þess, að
Seferis sé „gæddur frábærri máltilfinningu
og nýskapandi frjómagni“ sem geri orð-
færi hans í senn „einfalt, frumlegt og glitr-
1 Gíorgos Seferis: Goðsaga. Sigurður A.
Magnússon þýddi úr grísku. Almenna bóka-
félagið 1967. 76 bls.
andi. Vart var hægt að hugsa sér einfaldara
tungumál en er í ljóðum Seferis, en það er
þrungið einhverjum töfrandi seiði, sem
mjög erfitt er að koma til skila í þýðingu".
Af þessum orðum má sjá, að Sigurður hefur
gert sér fulla grein fyrir vanda verkefnisins
og einnig, að honum hefur verið Ijóst,
hverju hann vildi vera trúr í þýðingu. Ár-
angurinn ber og engin stritmerki, og er
það drjúgur vitnisburður um trúleik, þar
sem treysta má því, að engu slíku sé til að
dreifa í frumtextanum.
Sigurður getur þess í upphafi merkilegs
inngangs að þýðingunum, að „athyglis-
vert“ sé, að tvö fremstu 1 jóðskáld Grikkja
á þessari öld eru upprunnin utan Grikk-
lands, Konstantínos Kavafis í Alexandríu
í Egyptalandi og Gíorgos Seferis í Smýrnu
á strönd Litlu-Asíu. Virðist Sigurður annað
hvort eiga við, að stórskáldavænlegt hafi
ekki verið í Grikklandi sjálfu á þessari
öld, eða að tiltekin grískumælandi um-
hverfi erlendis hafi verið óvenjulega örv-
andi fyrir skáldlegan anda. Þau orð Sig-
urðar ttm Alexandríu, þar sem Kavafis
lifði alla ævi, að erfðir og minningar síð-
grískrar fortíðar lifi þar sjálfstæðu lífi
og grísk tunga hafi varðveitzt þar hreinni
og upprunalegri en á meginlandi Grikk-
lands, svo og að í Smýrnu hafi forngrísk
menning snemma staðið með miklum blóma
og fortíðarminjar þar margar, virðast frem-
ur benda til hins síðarnefnda. Ég vil í
þessu samhandi vitna til merkrar ritgerðar
eftir C. M. Bowra um Kavafis (í „The Crea-
tive Experiment"), þar sem hann segir, að
Kavafis hafi átt erfitt með að njóta náins
og greiðs sambands við menningu fortíðar-
innar í heimaborg sinni („cut off from any
immediate or easy connection with a civil-
ized past“). Hann leggur áherzlu á þessa
vöntun á menningarlegum bakgrunni og að
Kavafis hafi einmitt beint kröftum sínum
að því að skapa list sinni slíkan bakgrunn.
203