Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 110

Timarit Máls og menningar
Þar leitaði Kavafis hvorki til grískra né
vestur-evrópskra samtíðarfyrirmynda og
því síður austrænna. heldur til grísk-róm-
verks og býzánsks tíma, sem hann tengdi
nútímanum í raunsærri list. Bowra gerir
þannig hlut frumlægrar sköpunar meiri en
bein áhrif timhverfisins; fortíðin leggur
hlutina ekki ttpp í hendurnar á skáldinu,
heldur skapar það fortíðina í huga sér.
Er nokkuð um annað að ræða? Fortíðin
erfist okkttr um farvegi ótal mannshuga,
sagan er fyrst og fremst úrvinnsla og túlk-
ttn. Eg get Jiessa sérstaklega, þar sem svo
mætti virðast sem Sigurður telji, að bak-
grnnnurinn fyrir skáldskap Kavafis hafi
þegar verið fyrir hendi í Alexandríu og
skáldið þannig betur sett en ella. Bowra
gerir lítið úr þessttm bakgrunni og ætlar
skáldintt sjálfu þann hlut að hafa skapað
hann.
Umhverfisáhrif Smyrntt hafa og tæplega
orkað ntjög til mótunar skáldskapar Sefer-
is, þegar þess er gætt, að hann hvarf það-
an til Grikklands aðeins 14 ára að aldri,
enda leggur Sigurður áherzlu á önnur á-
hrif: námsár hans í París, hnrmuleg enda-
lok landa hans í Litiu-Asíu, gríska bók-
menntaarfleifð, einkum Hómerskviður,
náttúru Grikklands með fornminjum sín-
ttm. 1 glæsilegri frásögn, sem í senn vitn-
ar um mikla þekkingu og djúpan skilning
og ást á viðfangsefninu og umgjörð þess,
rektir Sigurður skáldskaparsögu Seferis í
inngangi, sem tekur yfir nær helming hók-
arinnar. Greinargerð hans fyrir sínálægum
og sínýjtim veruleik allra tímabila, er gefi
sögtinni merkingu og manninum frelsi und-
an þunga hennar, og hvernig það viðhorf
vegur upp á móti tilfinningunni um þá
liyrði í GoSsögu, er óvenjnleg lesning í ís-
lenzku riti og þeim mun meira fagnaðar-
efni; Sigurði er vel ljóst, hvers eðlis inn-
gangur af þessu tæi þarf að vera: að
hann á að vera sem vandaðastur lykill
að verkinu, sem hann fylgir, og veruleik
þess.
Ljóðabálkurinn GoSsaga greinist í 24
þætti og fjallar „á beinan og meðvitaðan
hátt tim Odysseif nútímans og leit hans að
heimkynni á jörðinni". Fæstir eru þættir
þessir lengri en nemur stuttu ijóði, bókin
er því ekki miki! að vöxtum, enda er skáld-
skapargildið ekki fólgið í fyrirferð. Hinn
vegvillti nútímamaður er þungamiðja verks-
ins, en jafnframt er merking þess ofar stað
og tfma, iirlög mannsins í fortíð og fram-
tíð endurspeglast í þessum nýja Odysseifi:
„liann er tákn algildra mannlegra örlaga á
jörðinni". Seferis er ekki staðbundið skáld,
lieldur hvarkvæmt; ljóð hans eiga erindi
ti! okkar allra.
Þýðing Sigurðar A. Magnússonar er
læsileg með ágætum, mjúkmeitluð, lágvær
og ljós, orðaval látlaust, knappt, en þó
biægöfugt, orðskipan og hrynjandi óþving-
uð. Allt mun þetta í fyllsta samræmi við
anda frumtextans og ber hæfni þýðandans
fagurt vitni. En meira virði er þó sú ást
lians og alúð, sem endurspeglast í verki
lians, ást á skáldskapntim og grískri menn-
ingu og hugsttn og alúð hans að koma
hvorutveggja til skila í fögru verki.
Erfitt er að velja einhver ljóð öðrum
fremur sem sýnishorn þessa merkilega
Ijóðabálks, en ég hlýt þó að ljúka þessum
fátæklegu orðum með einu eða tveimur
dæmum. Eitt stytzta Ijóð hókarinnar (23)
hljóðar þannig í þýðingn Sigurðar:
StundarbiS enn,
viS munum sjá möndlutrén blómgast,
marmarann leiftra i sólinni,
hafiS bylgjast,
stundarbiS enn,
viS skulum fara lítiS eitt hœrra.
12. ljóðið ber fyrirsögnina Flaska í sjón-
um:
204