Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 113

Umsagnir um bœkur
ganga að því vísu að þaðan hafa dropið
drjúgar tekjur í vertollum og búðarleigum,
auk venjulegra landskulda. Eins sést af
máldögunum tveimur frá 14. öld að á tæp-
lega 20 ára bili liafa leigukúgildi klaust-
ursins nær fimmfaldazt, þó að jarðeignir
liafi ekki aukizt neitt nálægt þvi sem því
svarar. Auðsöfnunin hefur þá um sinn ver-
ið lögð fremur í kvikfé en jarðir. Margt
fleira af þessu tagi má lesa úr heimildum,
l>ótt fátæklegar séu, og licfði verið æski-
legt að þessu efni væru gerð rækilegri skil.
Svo mikið er vitað um landskuldir og leig-
ur að tiltök væru að gizka nokkuð á tekjur
klaustursins af þeim þætti eignanna. Um
aðrar tekjur brestur heimildir, nema þegar
þær koma fram í jörðum sem látnar eru í
té sem sálugjafir, námsgjöld eða próventu-
fé. En slíkar greiðslur hafa líka getað ver-
ið inntar af hendi í öðrum aurum en jarð-
eignum, og engin skjöl um þær varðveitzt.
Mér virðist að höf. hefði getað gert sér
meiri mat úr þessu efni en orðið er, og er
vonandi að því verði frekar sinnt þegar
fram líða stundir.
Bókin er snoturlega útgefin og prýdd
nokkrum myndum, m. a. nokkrum lit-
myndum úr handritum sem skrifuð voru á
Helgafelli. Því miður hefur prentun lit-
myndanna tekizt misjafnlega, og eru sum-
ar þeygi góðar.
Vonandi verður þessi hók fræðimönnum
hvatning til að rannsaka sögu annarra ís-
lenzkra klaustra. Því fleiri rannsóknir af
því tagi scm gerðar verða, þeim mun meiri
líkur eru til að ýmis atriði íslenzkrar
klaustrasögu skýrist og verði mönnum skilj-
anlegri, svo og hlulverk þeirra í menning-
ar- og efnahagslífi þjóðarinnar. Hermann
Pálsson hefur hér riðið rösklega á vaðið
og væri betur að aðrir fetuðu í slóðina.
J.B.
207