Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 126

Tímarit Máls og menningar
Hvernig verður því afstýrt að þessi
hrollvekjandi framtíðarsýn verði að
veruleika? „Miðnefnd menningar-
byltingarinnar“ svaraði þeirri spurn-
ingu loksins vorið 1967, en því mið-
ur var svarið enn óbeint, birtist sem
gagnrýni á rit sem Líú Sjao-sji hafði
tekið saman fyrir mörgum árum —
Hvernig verða menn góðir kommún-
istar?
í þessum bæklingi sem skrifaður
var 1942, þegar stríðið stóð sem hæst,
er rík áherzla lögð á aga: „Kommún-
isti verður að hlýða öllum samþykkt-
um eða ákvörðunum meirihlutans,
yfirboðara eða miðstjórnarinnar.
Hann verður meira að segja að hlýða
því sem hann telur vera rangt. ...
Hafi minnihlutinn rétt fyrir sér en
meirihlutinn haldi fast við villu sína,
verður minnihlutinn samt að hlýða
meirihlutanum. .. . Það skiptir höf-
uðmáli að látið sé að vilja samtak-
anna, meirihlutans, yfirboðara, al-
gerlega og skilyrðislaust“.
Nú láta þessar setningar illa í
eyrum; í Kína þar sem röðin er kom-
in að almenningi að láta skoðanir
sínar í Ijós, þar sem gagnrýninni er
beint að framkvæmdavaldinu hljóma
þær annarlega. Það er því auðvelt
að nota bók Líú Sjao-sji til þess að
sýna fram á að hann hafi verið að
búa sig undir Krústjof-hlutverk sitt
með því að innræta almennum flokks-
mönnum hlýðni, svo að þeir spilltu
ekki fyrir skuggalegum áformum
hans. Sendi hann ekki frá sér nýja
almenningsútgáfu af riti sínu árið
1962? En það er ekki við Líú Sjao-
sji að sakast, því að bæklingur hans
hefur ekki að geyma neinar persónu-
legar kenningar hans. Hann er eins
konar samþjöppun margra þeirra
miðstjórnarhugmynda sem allir
kommúnistaflokkar fara eftir og var
ritaður í Jenan í næsta helli við þann
sem Mao Tse-tung bjó í og eftir því
sem næst verður komizt með hans
samþykki. Það er augljóst að Líú
Sjao-sji hefur verið látinn gjalda fyr-
ir þau afbrot sem stafað hafa af
skipulaginu, ekki aðeins kínverska
kommúnistaflokksins, heldur allra
flokka af lenínistísku tagi.6
Nú eru hinar vondu reglur Líú
Sjao-sji hornar saman við þessi orð
Mao Tse-tung: „Þegar um er að
ræða grundvallaratriði marx-lenín-
ismans getur meirihluti atkvæða
aldrei skorið úr því hver hafi rétt
fyrir sér og hver rangt“. Þetta er
prýðileg regla sem gerir ráð fyrir
persónulegu frelsi og ábyrgð hvers
kommúnista. En hvernig á að koma
henni fyrir í flokkslögunum? Enn
höfum við ekkert svar fengið við
þessari mikilvægu spurningu, þótt
mönnum hafi að vísu orðið tíðrætt
um að nýtt flokksþing verði hrátt
kvatt saman sem muni gerbreyta öllu
skipulagi hans. Blöðin hafa þegar
skýrt frá því að flokksfélagar verði
aftur teknir í sellur sínar á almenn-
332