Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 146

Tímarit Máls og menningar
vitnanir. En heildarblær iiennar lýsir sér í
átakanlegu umkotnuleysi þess sem ann og
þráir í veröld, þar sem eldtunga djöfulsins
dregst aldrei saman nema andartak. Hvar-
vetna er þó beitt slíkri varúð og smekkvísi,
að hin einfalda dulúð myndheimsins verð-
ur í senn óvenjuleg og sönn. Hér er gott
dæmi þess, hvernig skáldkonan býr draumi
sínum eigið veruleikaform:
Sumarnóttin kom.
Lagði andlit sitt
á brjóst mitt.
Lagði arma sína um mig.
Lagði litlafingur
á auga mitt.
Lagðist við hlið mér
og hjalaði við mig.
Vegna þess hve Nína Björk iifir í við-
kvæmum Ijóðheimi, hlýtur túlkunarsvið
hennar að liggja innan mjög ákveðinna
takmarka — það þolir hvorki röbbundið
né róstusamt orðbragð. Þeim mun meiri
áher/la er lögð á áhrifavald endurtekning-
arinnar, þegar viðeigandi tónn er fundinn.
Svo að segja hvert kvæði er gætt þessu
einkenni um nálægð hins ósegjanlega, sem
kannski er vandmeðfarnast allra ljóðtöfra
— og hér gegnir mestri furðu hversu oft
þetta heppnast.
Mér koma stundum í hug hin hjarta-
hreinu passíuljóð rómönsku skáldkonunnar
Gabrielu Mistral, þegar ég blaða í þessari
bók — les t. d. Ljóð tileinkuð Lorraine.
Ellegar þá Tvö Ijóð til sonar míns. Ég get
ekki stillt mig um að 'hafa yfir hið fyrra
þeirra í heilu lagi:
Vindurinn hvíslar og vindurinn hvín
barnið mitt óskin mín
ókomin ókomin árin þín
hlustaðu hvað hann segir
þó segi hann eitthvað kalt og sárt
barnið mitt ósJcin mín
352
þó segi hann eitthvað kalt og sárt
hlustaðu hvað hann segir
hann hvíslar líka svo hlýtt og Ijújt
barnið mitt óskin mín
þú jinnur hvað þitt hjarta er djúpt
ej þú hlustar á allt sem hann segir.
En það var nú aldrei ætlunin að þylja
alla bókina í þessari lítilfjörlegu umsögn.
Samt verð ég enn að tilfæra lokaljóð henn-
ar:
Undarlegt er að spyrja mennina
hvern um annan.
Undarlegt að spyrja þá um friðinn
um ástina.
Undarlegt að jinna andardrátt þinn
sonur minn
jinna þig drekka úr brjóstunum
úr blómum brjóstanna.
Spyrja svo mennina.
Ég er á því, að sjaldan hafi íslenzk móð-
ir kveðið bami sínu öllu ljúfsárari ljóð en
þessi.
Og látum svo þetta nægja, ekki sízt þar
sem hér er ekki um neina eiginlega ritdóma
að ræða, heldur fyrst og fremst þakklæti
fyrir tildurslausar jólagjafir. í öllu fram-
úrstefnumoldviðri þessarar grímubúnu
spanaldar koma þær hljóðlátar og prúðar
eins og formæður okkar gerðu á sinni
höfuðhátíð og tendra mild Ijós á kertum,
hvor með sínum hætti. Og falslaus um-
hyggja þeirra fyrir öllu þjáðu og stríðandi
lífi á jörðunni glæða vissulega bjartari
framtíðarvonir en jólahringsnúningur
þrenningarinnar frægu umhverfis það
tungl, sem nú hefur verið firrt skáldsýn
mannsandans og gert að „svartri og hvítri
víðáttu ... litlausri ... ógnþrunginni ...
ófrýnilegri ...“
27. desember 1968.
Jóhannes úr Kötlum.