Tímarit Máls og menningar - 01.06.1969, Blaðsíða 56

Perry Anderson
Um nokkra þætti brezkrar menningar
Þeir kaflar, sem hér fara á eftir eru útdráttur úr grein í New Lejt Review,
50. hefti, júní—júlí 1968.
Grein þessi er gagnrýnin könnun á menningu hins borgaralega, enska
þjóðfélags og höfundurinn skilgreinir sjálfur markmið greinarinnar á
eftirfarandi hátt: „Þessi grein miðar að því að gera frumyfiriit yfir þau
vandamál, sem eru því samfara að fjalla um alla þaetti brezkrar nútíma-
menningar og gildi hennar fyrir sósíalista. Þegar öllu er á botninn hvolft
eru umræður um þetta efni alger forsenda þess að stúdentum verði eitthvað
ágengt í pólitískri baráttu sinni og frumskilyrði andlegrar sóknar af hálfu
vinstrihreyfingarinnar".
Höfundur bendir í upphafi á þá athyglisverðu staðreynd að enn hafi
ekki risið á legg í Englandi samstillt og herská stúdentahreyfing, enda
þótt allar ytri aðstæður séu slíkar að ætla megi að svo hefði átt að verða.
En Bretland er eina meiri háttar iðnaðarlandið þar sem þetta hefur ekki
gerzt.
Meginástæðuna til þessa telur höfundur vera vöntun raunverulegrar bylt-
ingarhefðar innan brezkrar menningar og arftekið gagnrýnisleysi stúdenta
á háskólakerfið og þjóðfélagið.
Höfundur tekur síðan til gagnrýninnar athugunar ýmsa þætti brezkrar
menningar og beitir við þetta þeirri aðferð er hann nefnir „strúktúrana-
lýsu“, en í þvi felst að megináherzla er lögð á tengsl og innbyrðis afstöðu
hinna margvíslegu þátta en ekki á inntak þeirra hvers um sig.
Kaflar þeir sem hér eru þýddir eru dálftið styttir, en alveg er sleppt köfl-
unum um hagfræði, sálfræði, fagurfræði, sálgreiningu, mannfræði og bók-
menntagagnrýni.
Tóm í stað þungamiðju
Þegar við stöndum frammi fyrir þeim ótölulega fjölda andlegra fyrirbæra,
sem brezk menning tekuryfir, vaknar sú spurning hvar hefja skuli strúktúrana-
lýsu á henni? Við munum hér taka fyrst til meðferðar þau atriði sem af-
brigðileg má telja í fari brezkrar menningar, sé hún skoðuð í alþjóðlegu ljósi.
Hér er ekki um að ræða sjálfsögð grundvallarfyrirbæri, heldur atriði sem
46