Tímarit Máls og menningar - 01.06.1969, Blaðsíða 94

Tímarit Máls og menningar
Þannig lýkur þessu ljóði, og þessi vonglaða
trú og vissa fær þvi líf og lit.
í þriðja hluta Innlanda er Hannes horf-
inn á vit þess heims, sem honum er hug-
stæðastur. Þar vaknar hann við vatnaþyt og
söng, „kunnuglegt upphaf innan hins lok-
aða hrings árstíðanna".
Nú er einskis aS sakna
allt er ný
endurlijgandi byrjun!
segir þar í fyrsta kvæðinu. Og svo rekja
þau sig áfram hvert af öðru. Sumarkvöld-
in við fjarðarbotninn eru orðin „sælueyj-
ar á vötnum minninganna", en í Tungusveit
er allt eins og áður:
Döggin hnígur
aj drúpandi strái.
Gamalt Ijóð
syngur lœkur með trega.
En hnjúkurinn blái
bústaður verðugur guðum
horfir sem áður
til himinvega.
Ilér er kyrrð og fegurð og mjúklát tign, og
í næsta ljóði laugar skáldið vanga sína og
augu í hlýjum straumi dagsbirtunnar, sem
streymir framhjá borginni eins og fljót frá
upptökum til ósa. Þannig er í kvæði eftir
kvæði þriðja hlutans lýst þeim fögnuði,
sem ósnortin fegurð náttúrunnar, minning-
ar og draumar, sem vakna á kunnuglegum
slóðum, vekja með höfundinum.
Ó sveit minnar bernsku
sumarstöðvarnar grœnu
sveit heimþrár og kvíða
Heimkoma! sjá nú opnast
hlið timans, ég stíg
út úr deginum þröngva
undir þakhvolf úr Ijósi.
Önnur Ijóð minna með einhverjum hætti
á eldri ljóð Hannesar, en benda þó um
leið til breyttra viðhorfa eða nýrrar af-
stöðu. „Söngvar til jarðarinnar" voru ort-
ir út af andstæðunum: frjórri lífsnautn
og dýrmætri og daglega nýrri tilfinningu
annars vegar, en kvíðablandinni vissu um
návist endanlegs dauða og eyðingarhættu
tortímingaraflanna hins vegar. í Ijóðinu
„Við strönd sem snýr að nóttinni“, sem
mér þykir með fegurstu og áhrifamestu
kvæðum í þriðja hluta Innlanda, kemst
Hannes svo að orði:
lnn yjir strönd mína
óvissa nótt
óvissan dag
mun náttmyrkrið streyma
— ekki stöðvast eins og nú
á björtum glugga mínum
en bylgjast hingað inn.
Horfið jrá Ijósum sínum
lokar það augum mínum.
Myrkrið og stjörnurnar kveðjast.
Þetta ljóð segir að vísu ekkert berum orð-
um um breytta afstöðu Hannesar til heim-
spekilegra viðhorfa í sambandi við líf og
dauða. En mér virðist sú tilfinning, sem
það tjáir, heilsteyptari og hreinni en sú,
sem látin var uppi sums staðar í Söngvum
til jarðarinnar. Það er eins og þetta ljóð
sé ort í meira jafnvægi og rati beina leið
til lesandans, sem finnur undir eins, að
það er „satt“. í fyrstu bókum sínum tveim-
ur talaði Hannes ekki mikið um trú —
nema þá trúna á jörðina í hinni síðari. Á
þessu var þegar orðin athyglisverð breyt-
ing í Stund og stöðum í kvæðum eins og
„Hinn fjórði vitringur frá Austurlöndum“
og „Köln“, og þegar ljóðið „Umhverfi",
sem þá hét „Eintal“, kom fyrst á prent
fyrir þremur árum, varð ljóst, að leit
Hannesar Péturssonar beindist einum
84