Tímarit Máls og menningar - 01.10.1969, Blaðsíða 102

Tímarit Máls og menningar
upp íjölbreytilegri ræktun, auka al-
menningseign á jarffnæði og taka upp
nútíma búnaffartækni í ríkum mæli til
þess aff auka íramleiffsluna, einkanlega
á matvælum.
3) Þaff yrði aff tryggja sívaxandi iffn-
væðingu.
4) Þaff yrði aff vinna bug á ólæsi á
nokkrum árum og tryggja þá affstöffu
sem til þarf að mennta sívaxandi fjölda
hæfra tæknifræðinga, sérfræffinga og
embættismanna til þess aff leggja fram
fullgilda nútímalega þjónustu.
5) Þaff yrffi aff binda endi á einangr-
un héraffa með því aff auka til mikilla
muna flutningakerfi og samgöngur.
Þessi ágæti lyfseðill sem bæta á úr
meinum rómanskra Ameríkuríkja er aff því
leyti frófflegur aff hann hefur aff geyma
ráff sem engu óhæfari læknar hafa gert
tillögur um í heilan mannsaldur. Meff
öðrum orðum sömu merkingar fékk Kúba
hliðstæffan lyfseffil frá Utanríkismálafélag-
inu 1935, frá Alþjóðabankanum 1950 og
frá viffskiptaráffuneyti Bandaríkjanna
1956; en sjúklingurinn tók aldrei meffaliff
-— fyrr en byltingarstjómin á Kúbu komst
til valda. Nú er loksins verið aff gera þaff
sem gera þurfti, þær ráffstafanir sem duga
til þess aff gera sjúka þjóð heilbrigffa.
Þaff sem Mansfield öldungadeildarmaffur
og Utanríkismálafélagið og Alþjóffabank-
inn og viffskiptamálaráðuneytiff og Ken-
nedy forseti sögffu aff gera þyrfti, er nú
veriff aff gera — á sósíalískri Kúbu. En
þaff er ekki gert, svo neinu nemi, í auff-
valdsríkjum og hálfnýlendum rómönsku
Ameriku. Þaff er raunar ekki framkvœm-
anlegt í þessum ríkjum án þess aff þar
komi einnig til sósíalískrar byltingar.
Þennan lærdóm má draga af bylting-
unni á Kúbu — og öllum rómönskum
Ameríkuríkjum er lífsnauðsyn að átta sig
á þessari staðreynd. Reynsla Kúbu sannar
óvefengjanlega að þjófffélagsbylting er ó-
hjákvæmileg forsenda fyrir hagvexti og fé-
lagslegri þróun.
í hinni frægu ræffu „Sagan mun sýkna
mig“ sem Fidel Castro flutti viff réttar-
höldin eftir að byltingarmönnum hafffi
mistekizt aff ná Moncada-virki 26ta júlí
1953 ræddi hann um sex vandamál sem
„viff munum tafarlaust gera ráffstafanir til
að leysa“ — þau vandamál sem tengd eru
jarðnæði, iffnvæffingu, húsnæðismálum, at-
vinnuleysi, menntamálum og heilsugaszlu —
en þaff eru sömu vandamálin sem Kennedy
forseti og Mansfield öldungadeildarmaffur
fjölluffu um.
Byltingarstjórnin tók viff völdum lsta
janúar 1959. Hún gerði tafarlaust þær ráff-
stafanir sem hún hafði heitiff til þess að
leysa þessi vandamál. Á sviffi menntamála
og heilbrigðismála hefur árangur hennar
orðið sérstaklega athyglisverffur. Hvergi
annarstaffar í víffri veröld — nema ef til
vill í hinum sósíalísku samfélögum Sovét-
ríkjunum og Kína — hefur jafn mikið
verið gert á jafn stuttum tíma og á Kúbu,
á sviði menntamála og heilbrigffismála.
Á Kúbu, eins og í öllum öffrum van-
þróuffum ríkjum heims, voru fleiri ólæsir
til sveita. Árið 1960 skýrði Fidel Kúbubú-
um frá staðreyndum og bað um aff 1.000
karlar og konur, sem notiff hefffu æffri
menntunar, færu sem sjálfboffaliffar til
afskekktustu héraffa landsins til þess aff
kenna lestur og skrift, hreinlæti og heilsu-
íræði. Fimm þúsundir manna úr öllum
starfsstéttum urðu viff áskoruninni —
þeirra á meðal læknar og verkfræðingar
sem telja varff hughvarf á nýjan leik vegna
þess aff byltingin þurfti á því aff halda aff
þeir gegndu störfum sínum.
Þessir sjálfboffakennarar fengu sérstaka
þjálfun í fjallabúffum: þar voru aff meðal-
tali 50 nemar á kennara — bamakennsla
á daginn, fullorðnir á kvöldin.
196