Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 12

Tímarit Máls og menningar
gerist þrátt fyrir það að viðhorf stjórnmálamanna hafa sennilega aldrei verið
keimlíkari en einmitt nú. Einskonar persónuleg heiftúð, geld valdastreita og
hugmyndaleg stöðnun virðist einkenna þetta ástand.
Islenska þjóðin er í miklum pólitískum öldudal. Þeir pólitísku flokkar sem
þjóðin hefur skapað virðast óhæfir til að leiða hana útúr þeim ógöngum sem
hún nú er stödd í. Þeir megna ekki að sameina hana til nýrri og stærri átaka. Þeir
geta ekki veitt henni pólitíska útsýn yfir nútímann og um leið innsýn inn í
framtíðina. Ofstopi samfara þekkingarskorti eru slæmir eiginleikar hjá stjórn-
málamönnum. Því miður virðast íslenskir stjórnmálamenn hafa of mikið af
þessum eiginleikum.
Eru þeir kannski tímaskekkja sem leiðrétta þarf — eða er það þjóðin sjálf?
Þorgeir Þorgeirsson
Málfræðiritgerð um möppudýr
Nú er Vilmundur kirkjumálaráðherra aftur hættur við að fangelsa Einar Braga
fyrir að segja meiningu sína. Hinsvegar á lögreglan að innheimta hjá skáldinu
afgjald sannleikans — eitthvað fimmtánþúsund krónur — það er kallað sekt.
Þetta mun eiga að gerast með lögtaki einhvern næstu daga. Aðspurt hefur
skáldið tjáð mér að hann ætli að eiga á lager möppur fyrir þessa upphæð þegar
lögtaksmennirnir koma. Það er vel til fundið.
Vilmundur Gylfason fyrrum kennari og blaðamaður nú alþingismaður og
ráðherra er höfundur orðsins möppudýr í íslensku máli. Fyrstístað var ekki vel
ljóst hvað hann átti við með orðinu. En menn fengust ekki um það. Texti
mannsins var yfirleitt ekki mjög ljós. Núorðið fer merking þessa nýyrðis ekki
lengur milli mála. Það merkir þá kerfisgaura sem öldungis eru á valdi skrif-
finnskunnar. Þeir eru kenndir við möppur þær sem skjölin þeirra eru geymd í.
Raunar er þetta orð danskt að uppruna enda þó þaö hafi tekið nokkuð
fróðlegri merkingarbreytingu á leið sinni hingað.
Einum tveim árum áðuren Vilmundur fyrst veifaði þessu afkvæmi málsköp-
unar sinnar greindi Gerður Sigurðardóttir, kona búsett i Danmörku, mér frá
nýju hugtaki í dönsku máli. Rauðsokkahreyfing var um þær mundir í uppgangi
Framhald á bls. 503
386