Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Qupperneq 21

Tíu þúsund ár bókmennta
sköpuninni. Ég byrja þá á nýju blaði, síðurnar hrannast upp, alltaf sama
málsgrein, síðan sú lengsta, þá sú leiðréttasta og þegar blaðsíðan er komin
geri ég handskrifaðar leiðréttingar og vélrita svo allt upp á nýtt. Einu sinni
skrifaði ég smásögu sem taldi tólf blaðsíður, en þegar upp var staðið hafði
ég brúkað fimm hundruð síður. Aldeilis ótrúleg pappírssóun að skrifa á
rafmagnsritvél.
Skrifarðu alltaf á rafmagnsntvél?
Já. Hafirðu einu sinni komist upp á að nota rafmagnsritvél verðurðu svo
háður henni að þér er lífsins ómögulegt að skrifa öðruvísi. Handknúinni
vél fylgir alltaf truflun sem rafmagnsvélinni tekst að minnka uns maður
verður hennar ekki var.
Kannski maður komist nær því að hugsa af fingrum fram með rafmagns-
vél heldur en handknúinni?
Að sjálfsögðu veit ég um fjölmarga höfunda sem eru hræddir við að
skrifa á rafmagnsvél. Af því að menn halda áfram að trúa á þessa
rómantísku goðsögn sem svo margir byltingarsinnaðir vinir mínir eru
haldnir, nefnilega að rithöfundar og listamenn yfir höfuð þurfi eymd og
volæði til að geta skapað. Þvert á móti. Það er við hin bestu skilyrði sem
maður skrifar best og firra að höfundur skrifi betur hungraður en mettur.
Kannski listamenn og rithöfundar hafi búið svo lengi við eymdarkjör, að
þeir séu farnir að líta á þau sem nauðsynleg skilyrði listsköpunar, en
sannleikurinn er sá að maður skrifar betur mettur og á rafmagnsritvél. En
að slepptri goðsögunni er hitt staðreynd að maður á auðveldar með að
skrifa í samfelldum hrinum á meðan maður er ungur. Takist manni aftur á
móti ekki að læra tæknibrellurnar á meðan flæðið stendur yfir, er hætt við
að maður skrifi ekki stafkrók þegar flæðinu er lokið. Þegar ég var í
blaðamennskunni samdi ég fréttapistla, ritstjórnargreinar og allt sem heiti
hefur, en að loknum starfsdegi á miðnætti, settist ég niður við skriftir og oft
varð til frásögn eða smasaga í einu rennsli. Með tímanum hefur þetta breyst
og nú er svo komið að ég tel mig hópinn ef mér tekst að afkasta þokkalegri
málsgrein á heilum degi og umskrifa hana svo venjulega daginn eftir.
Talandi um starfskúnstir kemur mér í hug það sem þú hefur sagt um
„bókmenntalega undirhyggingu“ Hemingways. í stað þess að verða fyrir
áhrifum af Hemingway, hafa sumir höfundar tekið mið af þýðendum
Hemingways, sem er öllu lakara. Þeir skrifa eins og Hemingway þýddur, af
því þeir eru ekki Lesir á hann á frummálinu. Þetta kemur fram í mergð af
stuttum setningum, hundsun á sprengikrafti málsins og ógrynni af gagns-
lausum samtölum sem að viðhxttum áhrifum af spænsku leikhúsi verka
ömurlega.
139